DSCN6016 (2)

Ryc. 31. Wrocław. Klasztor pobernardyński — fragment żebra z resztkami czerwonej farby, na warstwie cienkiego tynfcu

wały w fakturze ceglanej. Na zewnątrz w narożach ścian i ościeży otworów oraz częściowo w licu ścian, a we wnętrzu jako przekładki filarów, naroża i detale architektoniczne, użyto znacznych ilości ciosów piaskowca w postaci poszczególnych bloków i złożonych z nich poziomych pasów. Całość powierzchni ścian, z wyjątkiem ciosów i elementów kamiennych

oraz tynkowanych pódl uczy i pól sklepienmych, powleczono rozwodnioną oeglaztoczerwong farbą. Powstała w ten sposób stonowana, ceglasto-czerwona powierzchnia, ożywiona wstawkami A z jasnokremowego, nie malowanego piaskowca. ■ Zebra sklepień były otynkowane i pomalowane - na .żółto. Wsporniki sklepień pozostawały w na-1 ;uraJnym kolorze kamienia, ale zworniki w kościele oraz w krużganku południowego skrzydła klasztoru zachowały resztki polichromii malarskiej.

Podobne użycie ciosów kamiennych w wątku ścian stwierdzono w południowej elewacji ratusza wrocławskiego, wzniesionej w końcu XV wieku (1471 r.). W obu wypadkach występuje tu powiązanie z łużyckimi strzechami budowlanymi osobą H. Bertolda ze Zgorzelca.

Również wcześniejsza, z połowy XV w. kolegiata św. Jakuba w Nysie zawiera, podobnie jak w kościele Bernardynów we Wrocławiu, zastosowany wątek kamienny w postaci przekładek w filarach wnętrza. Ściany pozostawały tu w fakturze ceglanej, nieznany jest tylko ewentualny sposób dch polichromowania. Tego rodzaju polichromia architektoniczna, reprezentowana jest przez nieliczne tylko przykłady, co świadczy, być może, o jej unikalnym charakterze, u schyłku średniowiecza. na tle ogólnego dążenia do pokrywania powierzchni ścian gładkimi tynkami i polichromią malarską. Rozprzestrzeniające się na Śląsku nowe formy architektoniczne renesansu nie przewidują już miejsca dla faktury ceglanej, .pokrywając powierzchnie ścian tynkiem, zróżnicowanym często fakturahue i kolorystycznie.

Ryc. 32. Wrocław. Klasztor poberaandyńsfci — fragment Jęku korytarza między skrzydłem północnym a wschodzi im; polichromia na cienkim tynku pokrywającym profile ceglane

3. Taki obraz polichromicznych wystrojów wnętrz gotyckich i ich ewolucji na przestrzeni od XIII do XVI wieku uzyskano w wyniku prowadzanych badań na terenie Śląska. Zachodzi jednak pytanie jaka jest jego relacja do podob-Inych zjawisk na innych terenach Polski. Brak | literatury i pobieżne tylko badania, uwarunkowane ograniczonym warsztatem pracy, nie mogą dać w pełni zadowalającej odpowiedzi, nie mniej jednak nawet niepełne i fragmentaryczne dane z ważniejszych ośrodków architektury gotyckiej mogą rzucić nieco światła na te zagadnienia. Przeprowadzone obserwacje we wnętrzach gotyckich budowli Krakowa, jak katedry (1320—1364), kościoła P. Marii (1365—1395), kościoła i klasztoru dominikanów (XIV w.), kościoła i klasztoru franciszkanów (XIII—XIV w.), kościoła św. Katarzyny z