DSCN6125 (Kopiowanie)

tłlOlOgi

tłlOlOgi

iałka proste dzielimy na rozpuszczalne i na włókniste (skleroproteiny). Do etcijj, MZPUSZęyialnyyh (alboglobulamvch> należą: I. albuminy (rozpuszczające się w wodzie) obecne krwi, w mleku i tworzące białko jaja kurzego; 2. globuliny - nierozpuszczalne w wodzie, lec? rozpuszczalne w roztworach soli (na przykład w osoczu krwi bądź w płynach roślinnych, w którym występują); 3. histony. które mają charakter zasadowy; 4. protaminy (występują w dużej ifości w jądrach komórek, regulując czynności kwasów nukleinowych); 5. gluteniny (rozpuszczalne w kwasach i zasadach); 6. prolaminy (rozpuszczalne w alkoholu). Te dwie ostatnie grupy są bogate w kwas glutaminowy i występują w ziarnach zbóż.

Skleroproteiny to nierozpuszczalne białka szkieletowe. Należą do nich: kolagen (białko tkanki łącznejy keratyna (białko tworzące kopyta, rogi, włosy, pióra itp.) iwłóknik. czyli fibryna, tworzący główny składni skrzepu w procesie krzepnięcia krwi (powstaje z rozpuszczonego w osoczu fibrynogenu). Skleroprotciną jest również fibtoina - białko tworzące nitki oprzędów owadzich (np. nitki jedwabiu).

Białka złożone natomiast otrzymują swoje nazwy w zależności od rodzaju grupy niebiałkowej. połączonej z białkiem prostym. I tak np. połączenia białek z kwasem fosforowym nazywamy fosfonrdteinami (należy do nich np. białko mleka kazeina), proteiny połączone z cukrowcami określa się mianem fflikoprotein. połączenie protein z barwnikami - mianem chromoprotein (gr. chromos-barwny; należy tu między innymi hemoglobina), zaś związek protein z kwasami nukleinowymi te

Od czasów laboratoryjnego zsyntetyzowania pierwszego białka (była to oksytocyna, jedea z hormonów wydzielanych przez przysadkę mózgową, otrzymany sztucznie w 1955 roku) wytworzono w laboratoriach wiele różnych związków białkowych - niektóre z nich syntetyzujesz na skalę przemysłową.

U zarania dziejów życia na Ziemi, w warunkach zupełnie odmiennych od dzisiejszych aminokwasy i białka zapewne powstały samorzutnie pod wpływem nieorganicznych czynnikó* fizycznych. Dziś jednak w przyrodzie białka występują wyłącznie w żywych komórkach i są syntetyzowane w strukturach zwanych rybosomami, a w ich powstaniu zasadniczą rolę odgrywają kwasy nukleinowe.

3.1.4, Kwasy nukleinowe

W roku 1870 Johannes Friederich Miescher (Szwajcaria, 1844-1895), badając jądra komórek wydzieliny ropnej, wyodrębnił złożone substancje o odczynie kwaśnym, które nazwane został) kwasami nukleinowymi (łac. nucleus - jądro). Wkrótce wyodrębniono dwa rodzaje kwaso* nukleinowych: kwas rybonukleinowy zawierający cukier rybozę i oznaczany skrótem RN A Otai kwas deoksvrybonukleinowv (w skrócie DNA> zawierający deoksyrybozę.

Podobnie jak białka złożone są z małych podjednostek - aminokwasów, tak i kwasy nukleino** składają się z „cegiełek" zwanych nnkleotydami Łańcuch kwasu nukleinowego (powstający w drod* polimeryzacji nuklcotydów) jest zatem polinukleotydem.

W skład nuklcotydu wchodzą trzy elementy (ryc. 3-11):

2. cukier niecioweglowy (pentoza) - ryboza bądź deoksyryboza;

Zasada azotowa połączona jest atomem azotu z pierwszym atomem węgla cząsteczki cukru ip* to przedstawiono na ryc. 3-11.3-12,3-13.3-3). tworząc razem tzw. nukleozyd. Na przykład połączcu* adeniny z rybozą tonuklcozyd adeninowy czyli adenozyna, natomiast przez przyłączenie do czą»k\4 adenozyny reszty kwasu fosforowego otrzymujemy adenozyno fos l'o ran, czyli nokleotyd adeninoM Jednym z takich nuklcotydów złożonych z cząsteczki adeniny, ry boży i kwasu wkHKąliskinMi')'