126
HltiUtyJu rrp,ty,„„um dla mm «W™„.
zakwaszenia środowiska, działania różnych substancji chemicznych (białko jaja kurzego prz«l> się nieodwracalnie z zolu w żel wskutek podgrzewania;. Początkowo cząstki koloidalne *
tworząc większe agregaty (powstaje zawiesina), później osadzają się, tracąc swe wtJ biologiczne.
Kiedy włókno mięśniowe kurczy się. zachodzi w nim szybka odwracalna przemiana zole Natomiast po śmierci organizmu następuje nieodwracalna koagulacja cylopUzmy mięśni •* są żelu. co przejawia się tzw. stężeniem pośmiertnym
Z drugiej strony utrata połączeń między cząsteczkami koloidu prowadzi do śmierci komórki ■ razem pod postacią upłynnienia, czyli tzw. kolikwacii protoplazmy
Biallca rozproszone w wodzie, tworzące koloid hialoplazmy. mają różną wielkość i różny ki/ąą I ze względu na różne ładunki na swej powierzchni łączą sic niejednokrotnie w łańcuchy oraz w wielu punktach połączenia pomiędzy łańcuchami. Prowadzi to w rezultacie do wytwor/cm trójwymiarowe) „siatki", w której oczkach znajduje się woda, węglowodany, kropelki tłuszczu, enzymy j ilp. Istnienie owego białka szkieletu zapewnia bardzo ważną cechę protoplazmy. jaką jest je; elastyczność. Natomiast ciągła zmiana miejsc połączeń między łańcuchami białka decydsp o plastyczności wewnątrzkomórkowego koloidu.
Koloidalna budowa protoplazmy sprawia, że zachowuje ona postać półpłynną, mimo bard/* znacznej nieraz procentowej zawartości wody. Jak wiemy, większość komórek zawiera od 75%*, | 85% wody (tabela 3-IJI). Istnieją organizmy, w których woda stanowi ponad 95% ich skład* chemicznego (np. chełbia). Chłonka w organizmie człowieka zawiera 96% wody (krew naloBaaa 75-80%). Najmniej uwodnionymi fragmentami organizmu są tkanki twarde: kość zawiera 22% and* szkliwo zębów tylko OJ*/.. Jednakże to nadmierne uwodnienie lub odwodnienie dotyczy prawe
zawsze struktur poza komórką (np. substaac;: międzykomórkowej kości). Natomiast w swve wnętrzu komórki starają się utrzymać zawartość »'jćs na poziomic 75%-85%.
Podobnie przedstawia się sprawa kationów i a-nionów nieorganicznych w komórce. Zarówno luanafci I zwierzęce, jak i roślinne zawierają w swym wnętrza sunkow o dużo potasu, magnezu i fosforanów S*r miast w płynie pozakomórkowym - ale wyłącznie w organizmach zwierzęcych - niylsąrar duża ilość jonów sodowych i chlorkowych (tyc. 4-5).
Fakt ten łatw o zrozumiemy, jcżełi pi j [■■**—; sobie o tym, że wszystkie komórki powstały prawdo podobnie w procesie ewolucji z jednej „prekomćAT. a więc mają skład jonowy zbliżony do swej „pramz&f Kosimy lądowe powstały z piechowców czyh z kcśuos organizmów jednokomórkowych. Różnorodne Atak) i narządy rozwinęły się-w przypadku roślin-dopięte na lądzie. Natomiast organizmy zwierzęce, tanas podjęły próbę opanowania lądu, były już złożonym organizmami wielokomórkowymi. W lyrh dnóajr) Kye Zestawienie zawartości kaiionów organizmach musiał istnieć system doprowadzając 1 •cponpśaamskamśtkiłkaui.) i wpły- pokarm i tlen, a odprowadzający produkty araraamę
TR3T
HPO'
K*
ÓS*7
Mg*'