DSCN6147 (Kopiowanie)

Blnl„nl„ ■ nrprtytorium dla kandydata

O^bwiomy mniejsze, o współczynniku sedymentacji 70 S, 2,7»!0'’ daltonów. Rybosomy powstają w obrębie jąderka.

co odpowiada ciężarowi cząsteczkowcm,,

Mitoeboadria występują we wszystkich niemalże (z wyjątkiem bakterii) komórkach roślinnym, i zwierzęcych (ryc.4-3 i 4-4). Przeważnie posiadają kształt pałeczek, nici bądź. ziarenek Osiągaj, wielkość rzędu I pm (długość do 5 pm), co umożliwia ich obserwowanie w mikroskopie świetlnym

(zwłaszcza po zastosowaniu specjalnych barwników, takich jak zieleń Janusowa B ;>lb>, hematoksylina źclazista).

Liczba mitochondriów w komórkach waha się przeważnie od kilku do kilkuset. Komórki, w których zachodzi intensywna przemiana materii (np. komórki wątroby, mięśnia sercowego; zawierają bardzo dużo mitochondriów - obliczono, że w jednej komórce wątrobowej jest ich około 2500. Stwierdzenie tego faktu znalazło duże zastosowanie w praktyce medycznej w przypadkach uszkodzenia wątroby lub w przypadku zawału mięśnia serca z uszkodzonych mitochondriów do krwi przedostają się specyficzne enzymy. Poziom owych enzymów w próbce krwi można badać metodami biochemicznymi, co nieraz rozstrzyga o rozpoznaniu choroby.

Mitochondria wytwarzają energię, niezbędną do wszystkich procesów życiowych. Uściślając wviwarzaia enemie w postaci ATP, a uzyskują ją w procesie oddychania tlenowego-Oddychaniem

f    nfłnyrnsinu* llpruma*"

związków nroaniiT^y -" ___________________r-~- Określenie „oddychanie tlenowe^-

;ko to zachodzić może wyłącznic w obecności tlenu. Reakcjom tym poświęcimy

UdJMWfA, l«-    “ ------

więcej uwagi w dalszej części naszych rozwazan.

Postęp nauk biologicznych w ostatnich latach umożliwił w miarę dokładne poznanie strukiury i funkcji mitochondriów. W obserwowanym w mikroskopie elektronowym mitochondrium (ryc. 4-9 i 4-10) możemy wyróżnić cztery główne elementy:    , .    .    _

1 hlonc yfwn^irzna. która jest błoną cytoplazmatyczną oddzielającą mitochondnum od innych

części komórki;

2. urw. frnmpartment zewnętrzny, zawarty między błoną zewnętrzną a wewnętrzną;

j hł₀ńe ■i'nT^,r'"” tworzącą liczne grzebienie wnikające do światła mitochondrium. (Błona u najprawdopodobniej zbudowana jest podobnie jak inne błony cytopłazmatyczne, lecz zawiera więcej białek. Występują tu enzymy, katalizujące procesy oddychania tlenowego);

4. macierz (łac. matrti), otoczoną błoną wewnętrzną mitochondrium.

Macierz jest koloidalnym roztworem białek, ma podobny skład chemiczny jak protopiazma. Występuje w niej również łańcuch DNA i rybosomy w DNA zapisana jest struktura białek macierz)¹ oraz białek błony wewnętrznej. Mitochondrium zatem samo odtwarza swoje wnętrze, jest więc organclą posiadającą pewną autonomię. Na tych spostrzeżeniach opiera się hipoteza (o której już wspomniałem w rozdz. 2). według której mitochondria są potomkami prabakterii tlenowych, przystosowanymi do życia w ścisłej symbiozie z komórkami.

Oczywiście współcześnie żyjąca komórka nie jest w stanic przeżyć bez mitochondriów (bakterie tlenowe, które mitochondriów nie mają. posiadają homologiczne do nich pofałdowania błon) komórkowej, zwanemezosomami i również pełniące funkcje oddechowe). Wszystkie czynności życiowi (por. ryc. 4-11) odbywają się dzięki reakcjom chemicznym, a większość z nich wymaga nakładów energetycznych. Energia magazynowana w wiązaniach związków organicznych (głównie w wiązaniach

miedzy węgłem a wodorem) uwolniona zostaje w mtiochondriacb w procesie tzw. fosforylacji

'jkyytlały wmj wodór przeniesiony zostaje na cząsteczkę tlenu, powstaje woda. a wytworzona energw magazynowana jest w wiązaniach wysokoenergetycznych ATP. Opisany powyżej proces przebieg⁴ głównie » Monie wewnętrznej mitochondriów. a zatem im większa powierzchnia błony, tym więcej energii rnozna uzyskać w danej jednostce czasu. Nic więc dziwnego, że wewnętrzna błona mitoęhondriui>' jmt lak bardzo pofałdowana że wytwarza długie i liczne grzebienie.