DSCN6342 (Kopiowanie)

7. Przegląd wiata Istot iywych i Ich klasyfikacja

33

pasożytniczych. Ac/inomyces israeii wywołuje promienice. która u ludzi przebiega pod postacią guzów w różnych narządach, mających tendencją do przebijania się na zewnątrz ciała (przetoki, z których sączy się ropa wraz z zarodnikami promieniowców). Bardzo podobną do promicnicy chorobą jest nokardioza. wywoływana przez promieniowce z rodzaju Nocardia. Do promieniowców należą też drobnoustroje z rodzaju Strcptomyces, będące źródłem szeregu bardzo silnych antybiotyków; do tego rządu zaliczamy także bakterie powodujące kwaśnienie mleka (Lactobacillus acidophilus, Lactobaci/Ius biftdus), a będące naturalnym składnikiem jamy ustnej i jelit u człowieka.

7.3.1.2. Gromada: Sinice (Cyanophy/a, Cyanobacteria)

Sinice są prokariotycznymi fotoautotrofami; swą budową przypominają bakterie. Występują pojedynczo lub tworzą kolonie. Rozmnażanie płciowe nie zostało u sinic zaobserwowane. Wielkość sinic jest taka, jak i bakterii, tzn. zawarta jest między 0,5 a 50 pm. Mają one kształt kulisty, owalny lub cylindryczny.

Wygląd niektóiych sinic ilustruje ryc. 7-12, zaś budowę komórki przedstawiono schematycznie na ryc. 7-11.

U sinic nie opisano jak dotąd żadnych form rozmnażania płciowego. Rozmnażanie bezpłciowe odbywa się przez podział poprzeczny. Sinice wytwarzają też przetrwalniki (endospory, egzospory i inne).

Komórka sinicy - analogicznie jak komórka bakteryjna - zawiera nukleoid, cytoplazmę, rybosomy typu prokariotycznego, błonę komórkową i ścianę komórkową o budowie ściany bakteryjnej (por. rozdz. 7.3.2.1). Nie posiada otoczki jądrowej, stniktury Golgiego, siateczki śródplazmatycznej, lizosomów, mitochondriów ani chloroplastów. Ścianę komórkową okrywa (podobnie jak u bakterii gramujemnych)    .

błona zewnętrzna, zbudowana z białek |

i I ipopol isacharydu. Ciało sinicy zazwyczaj    błona zewnętrzna

otacza śluzowa pochwa; znaczne ilości śluzu    Komórkową

są także wydzielane na zewnątrz. Sinice nie

posiadają wodniczek, mają natomiast specyficzne twory wewnątrzplazmatyczne, tzw. mąfai.ol.C .gazowe. Są to długie, cylindryczne twory średnicy do 8 nm, najprawdopodobniej umożliwiające sinicom unoszenie się w toni wodnej.

Aparat fotosyntezy stanowią u sinic tvlakoidv (ryc. 7-11). Swym wyglądem przypominają one chromatofory bakterii fotosyntetyzujących, lecz swym składem chemicznym zbliżone są do roślin. Występują w nich barwniki: chlorofil a oraz fikocyjanina (a więc nie bakteriochlorofil, jak u bakterii; fikocyjanina zastępuje chlorofil b, wchodząc m.in. w skład systemu uwalniającego tlen w czasie fotosyntezy). Ponieważ fikocyjanina ma barwę niebieską, sinice jej obecności

błona komórkowa

karbokeyzomy

rybosom

pęcherzykr    '****

X_cytopłazma

i ziarna centralne

T~ (nukleoid)

Ryc. 7-11. Schemat budowy komórki sinicy (JD).

Giaocapsa

O oc matom

NOfttOC

SpłrulliM

zawdzięczają swą nazwę (toc.cyanos - siny-    7-12. Obrazy mikroskopowe pięciu pospolitych

niebieski). Fotosynteza sinic jest bardzo rodzajów sinic (JD).