DSCN6346 (Kopiowanie)

37

N

Ń

m

iCÓ

yby

pad

p

irek

me.

■mi

ilne

ych

7. Przegląd świata Istot żywych i ich klasyfikacja

Grzyby zaliczano od czasów Linncusza aż do połowy XX wieku do Królestwa Roślin - podobnie jak glony, a także opracowane w XIX wieku jako istoty żywe prokarionty. Wszystkie wymienione wyżej organizmy należą doplechowców. to znaczy ciało ich nie jest zróżnicowane na tkanki i organy, lecz tworzy je zespół komórek zwanyplccha. Dziś jednakże należy - po oddzieleniu prokariontów -wydzielić grzyby w oddzielną jednostkę systematyczną o randze królestwa. Królestwo to możemy podzielić na trzy gromady: na posiadające zdolność ruchu śluzówce (Myxomycota), na grzyby właściwe (Eumycota) oraz na porosty (Lichenes), które stanowią przykład ścisłego współżycia (symbiozy) grzybów z sinicami i zielenicami.

7.4.2.I. Gromada: Śluzówce (Myxomycota)

Śluzówce przez bardzo długi czas zaliczano do ...zwierząt, posiadają bowiem zdolność ruchu. Są todziwne organizmy, mające niektóre cechy wspólne z grzybami, inne zaś ze zwierzętami. Znamy około 600 gatunków śluzowców, z czego w Europie Środkowej występuje około 100 gatunków. Śluzówce dzielimy na dwie klasy: śluzówce komórkowe czyli akrazjowce (.Acrasiomycetes) oraz śluzówce właściwe (Myxomvceies). Śluzówce komórkowe przez większą część swego życia występująjako mikroskopijne, amcboidalnc komórki, poruszające się ruchem pełzakowatym. Rozmnażają się zazwyczaj wegetatywnie, przez podział mitotyczny. Od pełzaków różnią się jednakże tym, że nigdy nie posiadają wici, wytwarzają zarodniki nie w procesie podziałów komórkowych, lecz otaczając poszczególne amebo watę komórki ścianą komórkową, a także - ponieważ posiadają bardzo interesujący sposób rozmnażania płciowego. Otóż w pewnych okresach pojedyncze pełzaki łączą się w duże skupiska, zwane śluźnią rzekomą (pseudoplazmodium) i wytwarzają ciało owocujące (tzw. sporokarp), w którym produkowane są zarodniki. Jeżeli zarodnik natrafi na podłoże zawierające wodę, wchłania ją i przekształca się w pełzakowatą komórkę, która rozpoczyna rozmnażanie wegetatywne przez podziały. Niektóre komórki ameboidalne mogą łączyć się z innymi, pełniąc funkcję gamet; w wyniku takiego zespolenia powstaje zygota, która rozrasta się, tworząc wielojądrową śluzowatą masę - śluźnię rzekomą.

Śluzówce właściwe (Myxomycetes) w stadium wegetatywnym mają postać galaretowatych, wolno pełzających tworów zwanych śluźniami. Ślużnia (czyli plazmodium) zawiera wiele jąder komórkowych (jest zatem komórczakicm) i może mieć różny kształt i barwę. W Polsce w okresie jesiennym na obumarłych liściach spotkać można żółte plazmodium śluzowca o nazwie łacińskiej Fuligo septica (ryc. 7-1 Sb), osiągające średnicę do 20 cm. Bardzo pospolite są czerwone lub różowe kuliste śluźnie gatunku Lycogala epidendrum, rozwijające się latem na gnijącym drewnie (ryc.7-15a). Śluźnie przesuwają się powoli po podłożu dzięki ruchom cytoplazmy, pochłaniając przy tym drobne cząstki organiczne i drobnoustroje; unikają miejsc suchych. W pewnych jednak okresach kierują się do miejsc dobrze oświetlonych i suchych i wówczas wytwarzają zaradnie (sporangium) z zarodnikami. Zaradnie (ryc. 7-16) wy sumują pojedynczo lub po kilka, otoczone są otoczką i wypełnione sporami (zarodnikami). Zarodniki u większości gatunków powstają w procesie mejozy, są zatem haploidalnc. Posiadają wici, za pomocą których poruszają się w środowisku wilgotnym; jest to tzw. stadium pływki. Pływki mogą od razu zlewać się parami, tworząc zygotę, mogą jednak po kilku podziałach tracić wici, przekształcać

Ryc. 7.l5.Ślużnie najpospolitszych w Polsce śluzowców: a - Lycogala epidendrum (śluźnie czerwone lub różowe), b - Fuligo septica (śluźnie żółte) (JD).

myksameOa dipkwlalna

Ryc. 7-16. Cykl rozwojowy śluzowców właściwych {Mytomycetes). Opis w lek*, ic. n - haploidalna liczba chromosomów, la - tliploldalna liczba chromosomów (JD),