DSCN6711 (Kopiowanie)

160 Biologia - repetytorium dla maturzystów i kandydatów na uczelnie medyczne

wrażliwe na zmianę środowiska wewnętrznego w kierunku kwaśnym lub zasadowym. A przecież ze względu na przemiany metaboliczne ustrój ma tendencję do stałego ulegania zakwaszaniu. Utrzymanie równowagi kwasowo-zasadowej możliwe jest m.in. dzięki prawidłowej czynności nerek i układu oddechowego. Udział nerek polega na wchłanianiu zwrotnym wodorowęglanów (tak, by nie uciekały z moczem) i na usuwaniu jonu wodorowego. Wchłanianie wodorowęglanów (pod wpływem enzymu anhydrazy węglanowej) ma miejsce w 90% w cewce krętej I rzędu i w 10% w ramieniu wstępującym pętli nefionu. Jon wodorowy wydalany jest w postaci tzw. kwaśności miareczkowej (25-40%), w postaci wolnej lub jako amoniak.

Mocz ostateczny - poprzez kielichy i miedniczki - trafia do moczowodu, którym spływa do pęcherza moczowego (faza gromadzenia moczu) i stąd wydalany jest na zewnątrz przez cewkę moczową w procesie niikcii.

Kielichy nerkowe mniejsze obejmują brodawki nerkowe; kilka kielichów mniejszych łączy się w jeden kielich nerkowy większy. Kielichy nerkowe większe uchodzą do miedniczki nerkowej. Zarówno kielichy, jak i miedniczka wysłane są nabłonkiem wielowarstwowym przejściowym i zbudowane z błony śluzowej, błony mięśniowej i przydank i. Mocz z miedniczki trafia do moczowodu.

Moczowód (łac.: urether) ma długość około 30 cm światło o średnicy 2-3 mm. Ściana moczowodu zbudowana jest z trzech warstw: błony śluzowej (pokrytej nabłonkiem wielowarstwowym przejściowym), błony mięśniowej (składającej się z trzech warstw mięśni gładkich: podłużnej, okrężnej i podłużnej) oraz z błony dodatkowej (łącznotkankowej). Moczowód doprowadza mocz do pęcherza.

Pęcherz moczowy (łac.: vesica urinaria) mieści w warunkach prawidłowych około 350 cm¹ płynu. Jest to narząd dobrze umięśniony i w zależności od wypełnienia zmienia się grubość jego ściany (przy pustym pęcherzu wynosi około 20 mm, przy wypełnionym - 3 mm). Histologicznie ściana pęcherza utworzona jest z trzech warstw: błony śluzowej, błony mięśniowej i błony surowiczej (dodatkowej). Błona śluzowa zbudowana jest z nabłonka wielowarstwowego przejściowego, spoczywającego na tkance łącznej włóknistej wiotkiej. Nie posiada ona gruczołów, z jednym wyjątkiem: w obszarze tzw. trójkąta pęcherzowego (jest to obszar zawarty pomiędzy ujściami moczowo-dów a odejściem cewki moczowej) występują niewielkie cewkowe gruczoły śluzowe. Błona mięśniowa składa się z trzech pomieszanych ze sobą warstw: zewnętrznej - podłużnej, środkowej - okrężnej i wewnętrznej - podłużnej. Zbudowane są one z tkanki mięśniowej gładkiej z występującą miedzy nimi tkanką łączną zawierającą dużą ilość włókien sprężystych. Fizjologicznie mięśniówkę pęcherza podzielić możemy na dwa mięśnie: mięsień wypieracz moczu (powodujący wzrost ciśnienia w pęcherzu) i mięsień gładki zwieracz pęcherza moczowego (umiejscowiony w pobliżu ujścia cewki moczowej i uniemożliwiający wydostawanie się moczu z pęcherza). Na zewnątrz od mięśniówki gładkiej znajdują się włókna mięśniowe poprzecznie prążkowane, tworzące mięsień zwieracz cewki moczowej. Skurcz obu warstw mięśni zamyka całkowicie światło cewki moczowej, uniemożliwiając wydostawanie się moczu. Uszkodzenie rdzenia nerwowego (w którym znajdują się ośrodki wydalania moczu) lub nerwów doprowadzających bodźce do zwieraczy mogą doprowadzić do nieirzymana moczu.

Cewka moczowa (łac.: urethra) ma inną budowę anatomiczną u kobiet niż u mężczyzn. Żeńska cewka moczowa to krótki (ok. 3-5 cm długości, średnicy 5-7 mm) kanał, który rozpoczyna się w błonie śluzowej pęcherza moczowego (w szczycie trójkąta pęcherzowego), a kończy w brodawce cewkowej w przedsionku pochwy. Wysłana jest nabłonkiem wielowarstwowym, zmieniającym się od nabłonka przejściowego aż po nabłonek plaski nierogowaciejący. Błona mięśniowa zbudowana jest i dwóch warstw: wewnętrznej podłużnej i zewnętrznej okrężnej. Natomiast cewka moczowa męska io/poc/> na się w ujściu pęcherza moczowego (w szczycie trójkąta pęcherzowego) i kończy ty ścięci zewnętrznym na żołędzi prącia. Cewka ta jest zarówno elementem ukludu moczowego męskiego, tak | układu