DSCN6755 (Kopiowanie)

206

Biologią - repetytorium dla maturzystów I kandydatów na wcipinir ..........—

-35 “C. Noc polama trwa w tych rejonach około 6 miesięcy i wówczas panują całkowite ciemności. Linię brzegową Antarktydy, która wynosi około 30 tys. km, tworzą: krawędź lądolodu oraz czoła lodowców szelfowych i dolinnych. I tylko na niewielkich odcinkach, wynoszących około 1 tys. km, odsłania się podłoże skalne. 99,5% powierzchni tego kontynentu pokrywa lądolód o średniej miąższości I 880 m. Pozostały obszar zajmują pasma górskie, nunataki (są to skaliste wzniesienia ze wszystkich stron otoczone przez pokrywę lodową) oraz tzw. oazy. Oazy są to obszary Antarktydy nie pokryte lodem - woda w nich znajduje się w stanie płynnym w postaci odmarzających w lecie jezior i krótkich strumyków. Lokalny klimat oaz jest dużo łagodniejszy niż otaczających je lodowców. W Antarktydzie Wschodniej lądolód tworzy jednolitą czaszę lodową. W znacznej części spoczywa on na podłożu skalnym rozciągającym się mniej więcej na poziomie morza. W pobliżu stacji Wostok maksymalna miąższość lądolodu dochodzi do 4 800 m. Natomiast w Antarktydzie Zachodniej lądolód wypełnia liczne obniżenia podłoża skalnego oraz głębokie depresje. Aż 25% tej części Antarktydy leży niżej niż 1000 m p.p.m., a najniższe miejsce znajduje się aż 2 555 m p.p.m. Jednak średnia wysokość powierzchni czaszy lodowej wynosi aż 2 040 m, dzięki czemu Antarktyda jest najbardziej wyniesionym kontynentem świata. W najwyższym punkcie czasza wynosi aż 4 010 m. Ze względu na fakt, iż są to skrajne warunki, nie jest w stanie przetrwać tam żaden żywy organizm. Dopiero kilkaset kilometrów od bieguna południowego pojawiają się pierwsze oznaki życia. Są to wątrobowce, mchy i porosty. Dzięki temu, że rosną na skałach pochłaniających latem ciepło, mogą się rozmnażać w temperaturze ok. 5 °C. Prymitywne rośliny polarne mogą przetrwać dzięki odpowiednim przystosowaniom. Na przykład rosną w skupiskach zbite w kępy, chroni je to przed mrozem i daje możliwość rozwoju podczas krótkiego lata. Rośliny nie zamarzają w zimie dzięki temu, że pozbywają się wody i ich sok komórkowy zawiera stężone roztwory cukru, co sprawia, że mogą się rozwijać w następnych latach. Jeśli chodzi o faunę występującą na Antarktydzie, to jej głównymi przedstawicielami są pingwiny, ptaki morskie i foki. Żyją one na brzegach kontynentu, w bardzo dużych koloniach. Dzięki ich odchodom, na miejscach wolnych od lodu, mogą rozwijać się prymitywne rośliny. Zróżnicowanie gatunkowe Antarktydy nie jest duże, zarówno jeśli chodzi o rośliny jak i o zwierzęta. W przypadku roślin naczyniowych znane są jedynie dwa gatunki. Są to zielne rośliny kwiatowe, takie jak: trawa śmiałek antarktyczny i Colobanthus (z rodziny gożdzikowatych). Wszystkie pozostałe to wątrobowce, mchy i porosty, których można spotkać około 260 gatunków. Spośród nielicznych gatunków zwierząt tylko bezkręgowce są roślinożerne. Pozostałe gatunki to pingwiny i foki żywiące się krylem i rybami, drapieżne orki oraz padlinożeme ptaki (których zamieszkuje tu 16 gatunków). Głównymi przedstawicielami ptaków są mewy, rybitwy, pingwiny i albatrosy. Można też spotkać 4 endemiczne gatunki fok, m.in. lamparta morskiego. Antarktyda jest kontynentem najzimniejszym i najsilniej izolowanym od pozostałych, a mimo to wywiera ogromny wpływ na klimat całej kuli ziemskiej. Obszar tego kontynentu stanowi tylko około 9% powierzchni całkowitej lądu na Ziemi, ale posiada aż 70% świato'vych zasobów wody słodkiej. W 1961 roku podpisano traktat w sprawie wykorzystania Antarktyki tylko do celów pokojowych na 30 lat W 1991 został on przedłużony o kolejne 50 lat.

Większość morskich gatunków znajdujących się na Antarktydzie ma swoje odpowiedniki w Arktyce - przede wszelkim poprzez obecne tu walenie i foki. Zamiast nielotów (pingwinów) pojawiają się w Arktyce alki i muzyki. Można tu też spotkać nieznane na południu ssaki lądowe, takie jak lisy, wilki i niedźwiedzie polarne. Świat roślinny na północy jest o wiele bogatszy niż na południu. Klimat Arktyki jest zróżnicowany, ponieważ zależy od szerokości geograficznej oraz położenia względem dużych zbiorników wodnych. Charakterystyczne dla Arktyki, podobnie jak dla Antarktydy jest długotrwałe utrzymywanie się niskiej temperatury i małe opady. Jednak w tym przypadku klimat jest nieco łagodniejszy. Średnia temperatura nąjchłodnicjszego miesiąca waha się od poniżej -50®C we wnętrzu Grenlandii do -3* na południowej granicy Morza Grenlandzkiego.