DSCN6719 (Kopiowanie)

168 Biologia - repetytorium dla maturzystów i kandydatów na uczelnie medyczne

Od krocza do podstawy żołędzi we wnętrzu członka ciągną się dwaprącia, poniżej

z biegnącą w nim cewką moczową. Ciała jamiste zbudo

wane są z beleczek ciał jamistych i z leżących pomiędzy nimi jamek ciał jamistych. Jamki te wysłane są śródbłonkiem i stanowią sieć naczyniową; wypełnia się ona krwią podczas wzwodu.

8.8.S.2. Układ płciowy żeński

W skład żeńskiego układu płciowego wchodzą narządy płciowe wewnętrzne (ryc. 8-111) i narządy płciowe zewnętrzne, określane również mianem sromu (ryc. 8-110). Narządami płciowymi we-

wnętrznymi są: jajniki, jajowody, macica i pochwa. Na zewnętrzne narządy płciowe składają się: wargi sromowe większe, wargi sromowe mniejsze, łechtaczka, przedsionek pochwy z otwierającymi się doń gruczołami oraz (w okresie poprzedzającym pożycie płciowe) błona dziewicza. Schorze

niami żeńskiego układu płciowego zajmuje się przede wszystkim gałąź medycyny określana mianem ginekologii, natomiast nad prawidłowym przebiegiem ciąży i połogu (czyli okresu poporodowego) czuwa położnictwo. Szeroko pojętą opieką perinatalną (przez co rozumiemy opiekę ciągłą, obejmującą

Ryc. 8-110. Zewnętrzne nruządy płcio- planowanie rodziny, sprzyjającą zajściu w ciążę, przedporo-we dziewicy fJDI    dową, srodporodo wą. poporodową oraz opiekę nad dziećmi

do pierwszego roku życia) zajmuje się perinałologia.

Podstawowe czynności układu płciowego żeńskiego to produkcja i uwalnianie komórek płciowych żeńskich, wytwarzanie i wydzielanie hormonów, doprowadzenie do zapłodnienia komórki jajowej po stosunku płciowym oraz zapewnienie rozwoju i prawidłowego porodu nowego organizmu (w przebiegu ciąży). U kobiet dojrzałych płciowo zachodzą cykliczne zmiany budowy i funkcji układu rozrodczego, związane przede wszystkim z działaniem układów nerwowego i hormonalnego (głównie osi i kora mózgu - podwzgórze - przysadka - jajniki), ale także z działaniem hormonów lokalnych, określanych jako cytokiny (cybeminy).

8.8.8.2.1. Wewnętrzne narządy płciowe żeńskie

Jajnik czyli gonada żeńska (łac.: ovarium; liczba mnoga: ovaria) to narząd parzysty; oba jajniki (prawy i lewy) leżą wewnątrzotrzewnie w miednicy małej po obu stronach macicy. Każdy z nich ma kształt migdałowaty, długość ok. 4 cm, szerokość 2 cm i grubość ok. 1 cm i każdy otoczony

jest warstwą nabłonka sześciennego lub walcowatego, spoczywającego na włóknistej błonie białawej. Pod błoną białawą znajduje się kora jajnika, zaś w centrum narządu-rdzeń jajnika; między korąa rdzeniem nie zauważa się widocznej granicy. W korze jajnika - poza elementami tkanki łącznej -znajdują się u dorosłej kobiety pęcherzyki jajnikowe w różnych stadiach rozwoju.

Hyc. 8-111. Wewnętrzne narządy płciowe kobiety (JO)

W momencie urodzenia w obu jajnikach kobiety znajduje się około 400 tysięcy pęcherzyków. Z nich w ciągu całego życia rozwinie się około 400 pęcherzyków, czyli około 0,1%. Pozostałe pęcherzyki jajnikowe stopniowo zanikają W najbardziej obwodowej części kory, czyli bezpośrednio pod błoną białawą, znajdują się pęcherzyki Jajnikowe