163
pikowanie się w organizacji]
„osiadamy, gdy cząstkowe i niepełne wiadomości uważamy za wystarczające, (idy myślimy o sobie, jako o „centrum świata .
8 Spostrzeganie („klapki” na oczy) przejawia się w widzeniu tylko oczywistych obicKów lub działań realizowanych jednoznacznym trybem. Ograniczenie postrzegania prowadzi na ogół do błędnych wniosków oraz spowalnia działania i decyzje.
W procesie codziennych interakcji pracowników występuje wzajemne spostrzeganie się i uświadamianie przez nich tego faktu. Nuttin (1968) określa to osobową wzajemnością. Uświadamianie sobie przez pracownika, iż j^rt się postrzeganym przez członków swojej grupy, kierownika, itp. modyfikuje jego zachowania - wyzwala bądź hamuje postępowania kształtujące pozytywny obraz u innych osób. Postrzeganie pracowników przez menedżera staje się pod-stawą do podejmowania przez niego stosownych działań. Poznanie zatem jego istoty i rządzących nim reguł może być przydatne w procesie zarządzania ludźmi.
Istotą percepcji społecznej (interpersonalnej) jest selekcjonowanie i porządkowanie informacji o innych osobach oraz formułowanie o nich sądów i ocen (Newcomb i in. 1970, Skarżyńska 1977). Spostrzeganie innych ludzi jest elementem interakcji społecznej (Newcomb i in. 1970, Mika 1981) i może obejmować właściwości fizyczne jednostek, np. wiek, urodę bąjdź ich cechy osobowościowe, motywy zachowań, postawy. Porządkowanie informacji o innych osobach warunkuje kilka reguł (Heider 1958, Hilgard 1967, Newcomb i in. 1970, Skarżyńska 1977, 1979): pierwszeństwa, wyrazistości, częstotliwości, wpływu znajomości i stosunków uczuciowych, grupowania - strukturalizacji figury i tła. Charakteryzując te zasady będziemy je wiązać z funkcjonowaniem pracowników w organizacji.
Reguła pierwszeństwa mówi o tym, że informacje uzyskane o pracowniku, kliencie podczas pierwszego kontaktu bardzo- silnie „zakotwiczają się” w świadomości osoby jpóstrzegającej, kreują względnie trwałą o nim opinię. Ten proces^jest określany mianem „pierwszego wrażenia”. Przykładowo, negocjator, dealer czy osoba poszukująca pracę wywierają na partnerze, podczas pierwszego kontaktu, pozytywne bądź negatywne wrażenie. Może ono utrzymywać się względnie długo i warunkować przebieg negocjacji, kontakt z klientami czy przyjęcie kandydata do pracy.
Zasada wyrazistości określa, iż te sygnały, które są wyraźniejsze od pozostałych w danym procesie komunikowania się, np. kierownika z pracownikiem,