DSC64

komunikowanie się w organizacji 87

przedsiębiorstwie?”, „Czy nie zależy panu na awansie?”, „Czy nie uważa pan, że ta procedura jest właściwa?”

Ze względu na drugie przytoczone kryterium wyróżniania pytań -„panowanie” nad odpowiedziami, można wskazać na na^tępiyąęe ich typy:

•    ogólne - nie wyznaczają odbiorcy granic i dlatego ni,e możemy panować nad odpowiedziami, skłaniają one do myślenia co:może spowodować zrewidowanie przez adresata własnych założeń, bądź zwiększyć jego krytycyzm wobec założeń nadawcy, np.: „Co pan sądzi o ...?”, „Jak pan to ustalił?”, „Dlaczego przyjął pan takie kryteria?”.,T ,_:

•    bezpośrednie - zawierają pewne granice dla odbiorcy i dlatego nadawca może panować nad odpowiedzią odbiorcy, np.: „Kto może pomóc Kowalskiemu w zorganizowaniu nowego stanowiska pracy?”.

•    sterowane - zawierają granice i dlatego .nadawca może panować nad odpowiedzią adresata,.np.: „Czyż nie jest faktem, że ...?”, „Czyż warto było starać się o te obligacje?”.

• służące rozpoznawaniu faktów - partner może panować nad odpowiedzią odbiorcy, np.: „Kiedy rozpoczynamy promocję ...?”, „Co należałoby jeszcze uwzględnić w tym procesie?”, „Gdzie winniśmy jeszcze szukać oszczędności?”.

• przydatne do poznawania opinii    nadawca może panować nad odpowiedzią adresata, np.: „Czy sądzi pan, że zastosowanie tej procedury ...?”, „Jak pan myśli, zdążymy wykonać tę partię wyrobów na... ?”, „Naprawdę uważa pan, że ...?”.

•    szczegółowe - partner może panować nad odpowiedzią odbiorcy, np.: „Która godzina?”, „Które wyroby przygotowujecie do dystrybucji?”. Zauważmy, że stosowanie negatywnych taktyk zadawania pytań

powoduje ujemne następstwa. Zaprezentowano je w tabeli 9.

Poznaliśmy typy pytań ze względu na to czemu służą, czy można panować nad ich odpowiedziami oraz negatywne skutki stosowania niektórych taktyk zadawania pytań. By jednak rozwijać umiejętność zadawania pytań, jako skutecznej taktyki w trakcie rozmowy kierownika z pracownikiem, pracowników ze sobą, partnerów negocjacji itd., winniśmy też wiedzieć, których sposobów używania pytań należy unikać, a jakie działania podejmować, by przygotować dobre pytania. Winniśmy unikać wykorzystywania pytań, tylko po to, by pokazać, że możemy „usadzić” odbiorcę, że jesteśmy dowcipni, z refleksem itp. Ponadto należy wystrzegać się zadawania pytań kwestionujących rzetelność adresata, dociekliwych, napastliwych - zadawanych w każdym momencie procesu komunikowania się bez baczenia na stosowną okazję.