DSC32

) V O

_czym wypłoszyłby od razu poło-

o sobie Friedricha Wilhelma Schel-

ling. Oto pierwotna myśl o jedynym Bogu miała stanowić wedłu{g sędziwego filozofa berlińskiego względny monoteizm, tak bliski wielobóstwu i przechodzący weń nieznacznie.    I

Wyjaśnienie pochodzenia religii u Mullera nosi wy łaźnie ślad« koncepcji Schellinga. W naukach, wyniesionych jeszcze z Berlina, wzmocniło go także studium Rigwedy. Hymny do bóstw we-dyjskich znamionuje właśnie zwracanie się do adresatów jako ^0 najwyższych, najpotężniejszych, największych bogów. (Np. 10, 152 do Indry, 1, 114 do Rudry, 1, 1 do Agniego itp.). Cała Rigweda miała dla niego wartość dowodową — jako najwcześniejszy zabytek religijny rasy indoeuropejskiej, więc wynikało z tego, że Ariowie czcili początkowo jedynego Boga pod różnymi postaciami i imionami, że byli monoteistycznymi politeistami albo też politei-stycznymi monoteistami. Właśnie taki stosunek do jednego z bóstw panteonu, w którym zatraca się przelotnie świadomość o istnieniu innych, a uczucie uwielbienia wynosi tego jednego wybrańca na piedestał wyłączności, nazwał Maks Muller kathenoteizmem (z greckiego kat enon — na jednego) albo krócej henoteizmem. I w tak pojmowanym henoteizmie dopatrzył się najpierwotniejszej foi my kultu religijnego. Henoteizm znajduje się w chwiejnej równowadze pomiędzy moneteizmem, jako kultem jednego i jedynego boga z jednej strony, a politeizmem, jako kultem wielu

bóstw z drugiej. Łatwo może dać początek zarówno jedno- jak i wielobóstwu.