ekonomika (67)

hoo transportowy
CrynnoM poprzedzana proco pannaowY	| Proces prac wozowy |	Czynności po zakończeniu promu przewozowego
tomptaowonlt ładunku	| załadunek | | pizewdz 11 wyładunek |	odebranie ładunku od przewoźnika
pakownie ładunku i znakowanie		składowanie
składowanie		rozpakowanie (uzdatnienie ładunku po przewozie)
przekazanie ładunku pnewodnómri		inne czynnola
czynnoW organizacyjne [pizygotowzniffeodka transportu do przewozu

Rys. 5J. Schemat procesu transportowego

Źridlo: opracowanie własne na podst S Marszalek Opuiatcja i zarąbanie w transporcie. wy<j. $t4sbq ttyższe) Szkoły Zarządzania, Katowice 1999, s 73

Proces przewozowy jest podstawowym ogniwem procesu transportowego, który wymaga zaangażowania środka transportu, a załadunek, przewóz i wyładunek są podstawowymi jego fazami. W fazie załadunku typowe operacje to przemieszczenie ładunku na irodek transportowy, rozmieszczenie go i zabezpieczenie na czas przewozu. Czynność załadunku zależą od wielkości ładunku (jego masy i rozmiarów), kształtu, opakowania, właśćwość naturalnych ładunku, a także od wielkość i kształtu pomieszczeń ładunkowych. Załadunek oraz wyładunek mogą być zmechanizowane łub niezmechanizowane. Najbardziej zmechanizowany system czynność ładunkowych występuje w portach morskich i rzecznych oraz w terminalach transportu kombinowanego. Czasem trwania czynność załadunku i wyładunku są zainteresowani zarówno użytkownicy transportu, jak i przewoźnicy. Dla usługobiorcy czas trwania tych czynność spowalnia obrót środków zaangażowanych w produkcji towarowej, a z drugiej strony - postój taboru pod załadunkiem wyłącza go z pracy przewozowej. Skracanie czasu operacji załadunku, przeładunku i wyładunku jest jednym z podstawowych czynników wzrostu wydajność procesu transportowego. W celu skrócenia czasu wyładunku niektóre środki przewozowe są wyposażone w urządzenie umożliwiające ‘samowyładunek', np. samochody wywrotki, barki samowyładowcze, wagony węglarki z odchylnymi ścianami czołowymi lub bocznymi¹.

Ul

Przewozy mogą być wykonywane jednym środkiem transportu „od drzwi do drzwi' lub większą ich liczbą w ramach jednej gałęzi lub też środkami różnych gałęzi transportu. W przewozach łamanych i multimodalnych odpowiednio wzrastać będzie liczba faz i operacji składających się na proces transportowy, fbszczególne fazy i operacje w danym procesie transportowym powinny być jaśle powiązane pod względem technologicznym, aby nie powodować zakłóceń i aby minimalizować nakłady pracy żywej i uprzedmiotowionej.

Przy ustalaniu technologii procesu transportowego bierze się pod uwagę czynniki wpływające na dobór środków przewozowych i przeładunkowych oraz organizację przewozów. Do czynników tych zaliczamy²:

•    cechy ładunku (naturalna podatność transportowa i przeładunkowa, stan skupienia — lotne, ciekłe, stałe, całkowita masa ładunku, masa pojedynczych paczek, przestrzenność ładunku);

•    warunki w miejscu nadania i odbioru (rozmiary powierzchni do manewrowania środkami transportu, różnice poziomów ładowania, odległość przenoszenia do i od środka transportu);

•    charakter zadania przewozowego (przewozy jednokierunkowe lub dwukierunkowe, przewozy proste zwózkowe lub rozwózkowe);

•    odległość przewozu (przewozy bliskiego, średniego lub dalekiego zasięgu). Procesy transportowe mogą być realizowane przy zastosowaniu różnych środków rzeczowych i osobowych oraz różnych technologii. Przyjęte rozwiązania mają wpływ na jakość wykonania zadania przewozowego oraz na poniesione koszty. Celem działalności transportowej jest przyjmowanie takich rozwiązań technicznych i organizacyjnych, które zapewnią wysoką jakość świadczonych usług oraz stosunkowo ruskie koszty realizacji procesu transportowego.

Poza doborem odpowiednich środków przewozowych, duże znaczenie ma odpowiednia organizacja przewozów. Organizując procesy transportowe powinno zapewnić się minimalizację ogólnego przebiegu i czasu pracy taboru oraz maksymalizację wykorzystania przebiegu i ładowności środków transportu. W przewozach samochodowych stosowane są następujące rodzaje systemów organizacji przewozów¹*⁵:

1 wahadłowy;

•    promienisty;

•    obwodowy;

•    sztafetowy.

System wahadłowy polega na wykonywaniu powtarzających się przewozów między dwoma stałymi punktami załadunku i wyładunku. System ten jest często stosowany w przewozach masowych na krótkie odległości.

1

Mo¹, l lot

2

S. Marszalek, op cit.. s. 75. “* Ibidem, s. 92-93