fakultet 44

532 R. WYSOKIŃSKI

ność dalszych prac nad ostatecznym poznaniem patogenezy tego typu schorzeń oraz badań nad opracowaniem nowych i doskonaleniem znanych już terapii antynowotworowych.

STRUKTURA I WŁAŚCIWOŚCI CISPLATYNY

Wiele ważnych odkryć jest dziełem przypadku, wystarczy wspomnieć penicylinę odkrytą przez A. Fleminga. Podobnie przypadkowe było odkrycie przez Rosenberga bardzo intrygujących właściwości związku, który był znany od dawna jako sól Peyrona (zsyntezowana w roku 1844 [2]). Rosenberg, w trakcie biofizycznych badań nad zachowaniem się kolonii bakterii Escherichia coli w polu elektrycznym, zaobserwował ich filamentację, tj. efekt biologiczny polegający na zahamowaniu tylko podziału, a nie wzrostu bakterii. Efekt ten spowodowały chloroaminowe kompleksy platyny powstające w nieznacznych ilościach (ok. 10 ppm) w wyniku oddziaływania elektrod platynowych ze składnikami pożywki.

Analiza wykazała, że kompleksami tymi były: c/s-diaminadichloroplatyna (II) (sól Peyrona) i c/s-diaminatetrachloroplatynałlY) [3] (rys. 1). Obserwacja

		B
		Cl
^H3^N\	/^Cl	l-UNv j \ 1/
	Pt	Pt
h3n^///	\c,	h3n/ 1 ^ Cl

Rys. 1. Pierwsze kompleksy platyny wykazujące właściwości antynowotworowe

ta okazała się bardzo interesująca, wskazywała bowiem, że oba związki mają zdolność hamowania podziału komórki, bez wywoływania nadmiernego efektu toksycznego (zachowanie przez bakterie zdolności wzrostu) [4]. Te właściwości obu kompleksów zwróciły uwagę na możliwość zastosowania ich w terapii antynowotworowej. Ostatecznie, związek ds-[Ptⁿ(NH₃)₂Cl₂] uzyskał status leku i w wielu krajach, m.in. w Polsce, został zarejestrowany pod nazwą cis-platyna. Związek ten jest obecnie rutynowo stosowany w leczeniu nowotworów jąder i jajników oraz coraz częściej przeciw nowotworom głowy i pęcherza. Od momentu wprowadzenia cisplatyny do praktyki klinicznej spadła znacznie śmiertelność spowodowana nowotworem jąder [5]. Typowe dawki leku to 100 mg/dzień, podawane pacjentom w cyklach trwających nieprzerwanie przez ponad 5 dni [6]. Związek stosowany jest zarówno w terapii mono-, jak i wielo-lekowej. Na ogół, lepsze rezultaty uzyskuje się, podając cisplatynę łącznie Z cy-