Ekonomika turystyki R Łazarek (41)

(np, miejsce w łóżku hotelowym, które nie wykorzystane danego dma „znika”); składa się z wielu elementów, jak „wiązka usług” (Leistungsbundel, composite product, amałgam of attractions, transport, accomodation and entertainment)³⁴.

Takim „całościowym produktem turystycznym” jest sama podróż, obecnie przede wszystkim podróże zryczałtowane, które można traktować jako typowe produkty turystyczne. Całościowy produkt turystyczny jako podróż (usługa turystyczna) obejmuje cząstkowe usługi turystyczne - cząstkowe produkty turystyczne:

• w miejscu zamieszkania: informacje i porady w biurze podróży, pośrednictwo w biurze podróży lub innej organizacji, wyposażenie na podróż;

• „w drodze”: transport, opieka kierownika grupy, wyżywienie;

• w miejscowości pobytu wakacyjnego: zakwaterowanie, wyżywienie, opieka pilota, rozrywki, sport, pamiątki itd.

Opracowanie „produktu turystycznego” jako usługi turystycznej, zorganizowanej wycieczki, przebiega podobnie jak produktu materialnego (koncepcja, projekt, dobór poszczególnych elementów, kalkulacja ceny). Biorąc to wszystko pod uwagą należy stwierdzić, że stosowanie terminu „produkt turystyczny” jest całkowicie uzasadnione.

Pojęcie „produktu turystycznego” jest centralnym pojęciem w ekonomice turystyki. W związku z tym współczesna ekonomika turystyki silnie akcentuje kwestię potrzeb turystycznych. Te same potrzeby mogą być zaspokajane przez różne produkty turystyczne. Na przykład zakup na rynku warszawskim wycieczki do Paryża organizowanej przez różne biura podróży („Triada”, „Dromader”, „Lekier” czy „Holiday Travel”) zaspokaja wprawdzie tę samą potrzebę, ale imprezy te są realizowane pod różnymi znakami firmowymi i różnią się pod wieloma względami, jak chociażby komfortem jazdy, tj. marką autokaru, jazdą bez przerwy (non-stop) lub noclegami tranzytowymi, zakresem zwiedzania, standardem zakwaterowania, pełnym lub częściowym wyżywieniem, różnymi zaplanowanymi atrakcjami i wieloma innymi cechami, z ceną na czele.

Turysta kupuje nie tylko wartości użytkowe, ale także oczekiwania związane z danym produktem turystycznym. Oczekiwania te mogą być rozmaite w odniesieniu do tego samego kupowanego produktu i zależą od wielu czynników.

Osoba wyjeżdżająca samotnie przy kupnie wycieczki może się spodziewać, że w trakcie podróży zawrze nowe znajomości i przyjaźnie. Dla niektórych osób to właśnie jest ukrytym oczekiwaniem, stanowiącym główny wewnętrzny motyw zakupu wycieczki, gdy tymczasem dla innych osób sprawy te mogą być całkowicie obojętne. Kupując np. wycieczkę do Tajlandii ktoś może mieć nadzieję, że zrobi sobie zdjęcie na tle słynnych zabytków lub że ktoś go sfilmuje, gdy głaszcze oswojonego tygrysa usuryjskiego, wsiada na słonia lub gdy oplata go oswojony wąż py-ton-dusiciel. Ktoś inny nic interesuje się fotografiami, ale pragnie tanio nabyć naszyjnik z prawdziwych pereł. Ktoś inny wreszcie pragnie jedynie obejrzeć program kabaretowy i poznać nocne życie Bangkoku czy innego miasta tajskiego.

A. Burhart, S. Medlik: Tourism - Past, Present and Futurę, London 1975, s. 193; W. Freyer: op. cit., s. 129.