Ekonomika turystyki R Łazarek (52)

• konsumpcja następuje w miejscu podaży jednocześnie z produkcją usług;

• rynek turystyczny występuje nie tylko w miejscu czasowego pobytu turystów, ale także w miejscu stałego zamieszkania, przed wyjazdem oraz po powrocie z podróży.

4.2. Kryteria segmentacji rynku turystycznego

W praktyce występuje wiele kryteriów segmentacji rynku turystycznego. Do najważniejszych należą cechy demograficzne i społeczno-zawodowe potencjalnych turystów, rodzaje i formy turystyki oraz kryteria czasowe i przestrzenne (geograficzne).

Podstawowym podziałem potencjalnych turystów na różne kategorie jest wysokość dochodów. Od tego w dużej mierze zależy wybór produktu turystycznego, zależy on jednak również od wzajemnego przenikania stylu życia między poszczególnymi grupami.

Dobrą ilustracją rynku turystycznego ze względu na wysokość dochodów jest trójkąt równoramienny, którego pole powierzchni prezentuje ogół potencjalnych uczestników turystyki⁴⁴ - zob. rys. 7. Dzieląc trójkąt na trzy części otrzymamy dwa trapezy B i C oraz jeden trójkąt - A. W obydwu trapezach i trójkącie możemy także wyróżnić grupę wyższą (+) i niższą (-). Dolny trapez przedstawia na ogół największą masę konsumentów, o dochodach średnich, a często niskich. Warstwy społeczne tego trójkąta często dopiero wchodzą do konsumpcji tury stycznej. Występuje tutaj duża zależność od cen. Grupa ta jest podatna na działanie konkurencji i na „owczy pęd”. Jest to kategoria przyszłościowa. Ta grupa zadowala się niskimi cenami przy stosunkowo niskim standardzie produktu turystycznego, albo też kosztem wyrzeczeń w zaspokajaniu podstawowych potrzeb i całorocznych oszczędności niektórzy reprezentanci tej grupy decydują się na wyższy standard i wyższe ceny usług.

„Owczy pęd” oznacza potrzebę utożsamiania się z innymi konsumentami i ich stylem życia. Na przykład w Polsce w pierwszej połowie lat dziewięćdziesiątych nastąpiły wręcz masowe wyjazdy wypoczynkowe do Tunezji. Jest to piękny i ciekawy kraj, ale nie każdemu może odpowiadać m.in. klimatycznie. Jedni jechali, bo chcieli jechać, ale za nimi ruszyli inni, bo „tam się jeździło”. Na miejscu spotykało się takich naszych turystów, którzy nawet nie zdawali sobie sprawy, że jechali do Afryki. Przypiekani tamtejszym słońcem, niektórzy twierdzili, że nie jest to kraj, w którym można odpoczywać, bo jest zbyt gorąco. I jeszcze zwierzali się po cichu, że nigdy by do Tunezji nie pojechali, gdyby nie to, że już wszyscy znajomi tu byli i w związku z tym trzeba było się tu wybrać.

Środkowy trapez prezentuje konsumentów o średnich i nieco wyższych dochodach. Znajduje się wśród nich tradycyjne mieszczaństwo oraz nowa warstwa

⁴⁴ UIOOT: Recensement des methodes et techniąues de marketing applicables a la promotion du taurisme, E.2, s. 4-6.