godzic7

Socjologia wizualna oczami medioznawcy 17

wolny w domu Morlcy zaprezentował badania etnograficzne widzów telewizyjnych. Książka ta opiera się na projekcie badań pilotażowych, finansowanych przez Independent Broadcasting Authority i przeprowadzonych wiosną 1985 roku, którego celem było zbadanie zjawiska oglądania telewizji w małych grupach rodzinnych o rozmaitym statusie społecznym. Badanie to oparte było na próbie respondentów, którzy zostali bardzo rozważnie wybrani jako reprezentanci specyficznego rodzaju grupy rodzinnej, tradycyjnej rodziny z dwojgiem rodziców, mieszkających wraz z dziećmi. Ponadto wszystkie rodziny były białe i wszystkie zamieszkiwały w jednej części Londynu (jego części centralnej). Kluczowe pytanie dotyczyło tego, w jaki sposób telewizja jest używana w różnych rodzinach, z drugiej zaś strony tego, w jaki sposób materiał telewizyjny jest interpretowany przez publiczność.

Po raz pierwszy i za pomocą spójnej metody Morley połączył zagadnienia interpretacji i zagadnienia używania, które do niedawna należały do odrębnych dziedzin różnych badawczych tradycji - pierwsze zagadnienie lokowane było na obszarze literacko-semiotycznej perspektywy, drugie zaś na polu socjologicznych badań „czasu wolnego”.

Kontekst rodzinnego spędzania wolnego czasu jest w opinii Morleya czynnikiem najważniejszym w procesie telewizyjnej semiozy. Zbyt często bowiem ignorowany jest fakt, iż telewizja jest przeważnie „medium domowym”, a oglądanie ma miejsce głównie „w” obrębie rodziny, bądź też fakt ten jest jedynie „rejestrowany” jako wstępny dodatek do tej aktywności, nie zaś bezpośrednio badany. Oglądanie telewizji stanowi przypadek intrygujący: może bowiem być „prywatną” formą aktywności w porównaniu z chodzeniem do kina na przykład, ale ciągle znajduje się na obszarze relacji społecznych - w tym przypadku społecznych związków w obrębie rodziny czy gospodarstwa domowego. Ale nie chodzi Morleyowi tylko o to, aby zwracać uwagę na kontekst domowego oglądania, czy też docenić jego rolę. Jego koncepcja zmierza jeszcze dalej: w stronę analizy samego domowego kontekstu oglądania - jako fundamentu, na którym budowlane są (przeważnie) „odczytania” programów.

Są ponadto jeszcze inne cele badawcze: projekt ten powitał także po to, aby zbadać coraz liczniejsze zróżnicowane użycia, dla których telewizor bywa włączany: ludzie bowiem „robią” wiele rzeczy' ze swoimi odbiornikami telewizyjnymi - poza tym, że oglądają prezentowane w nich programy. Badania widowni muszą - twierdzi Morlcy - brać pod uw'agę ten zespól zmian, jeśli chcemy zrozumieć zróżnicowane znaczenie „pudła w kącie pokoju” w kontekście rosnącego wpływu nowych technologii. Następne założenie analitycznej podstawy tego projektu badawczego dotyczyło tego, że społeczne wymiary „oglądania telewizji” - społeczne więzi, w obrębie których oglądanie aktywizuje się - muszą być bardziej bezpośrednio wzięte pod uwagę, jeśli chcemy właściwie zrozumieć dokonywane przez telewizyjną widownię wybory związane z oglądaniem i odpowiedzi na nie. Morley pisze: