IMAG0311 (3)

S 56 -

- 57 -

107. Pól litry się stawia na południu Polski. Tu się również chodzi w beretce, pod krawatką, idzie do magli, ale niektórzy nie lubią skwarków, łazanków, nie mają morgów, zapatków, fałdów, podkolanówków, wsypów, jest tu ramo, ramko, ktosko, kłębka, pepitko, czasem paciorko, (to) darnie. Na północy jest częsta ta cień, ta dyszel, ta lemiesz, ta mirta. W zach. części Polski panuje ta kluska, ta pora, we wschodniej ten klusek, ten por. Na pd. Śląsku nazwy małych dziewcząt są rodzaju nijakiego: Hanka było, to nasze Zuzię, Sobczę, Kalecię (przyszło). M. Brzezina, Wariancja rodzaju gramatycznego rzeczowników nieżywotnych w potocznej polszczyźnie, Wrocław 1982.

podobne formy panują w gwarach Polski środkowej i w północny Małopolsce (także na południe od Bochni), we wschodniej "Wielko, polsce, na południowym Mazo-wszu. Miedzy formami podanymi pod nrem 106 a podanymi tutaj znajduje się obszar pn.-wschodmej Wielkopolski, Kujaw, Krajny, zie mi chelmińsko-dobrzyńskiej i czę. ści Mazowsza z formami typu nasze chłopy orali, ale ogar) poszły w las. Taki stan zdarza się też na niektórych terenach małopolskich i śląskich. A 487, DD 100 m. 70, DA 100 1. Zieniukowa, Rodzaj męskoosobowy w dialektach polskich (w świetle opracowań dialektologicznych), Studia z Filologu Polskiej i Słowiańskiej XHI, 1974, s. 55-63.

106. Ogary poszli w las, dziewczyn) byli, kobiety prali, dzieciaki się bawili konie rżeli, skowronki przylecieli, vm ny krakali, drzewa rośli, domy byt duże 1 te doktory leczyli, nasze chłopi kosili) to ujednolicone formy o rzecze w czasie przeszłym. Panują one 8 szerokim pasie północnym i wschoi nim, w gwarach tucholskich, kocie wskich, malborskich, lubawskich, 9 daiszym Mazowszu, na Podlasiu, wt wschodniej Lubeiszczyźnie i Rzeszowszczyliue. A 487, 488, Dt 100 m. 70, DA 100.

108. Chłopaki — kurczaki — prosiaki — dziewczaki. Formacje z przyrostkiem -ak, oznaczające istoty niedorosłe, były typowo mazowieckie, ale z czasem rozszerzyły swój zakres terenowy. Chłopaki są ogólnopolskie, podobnie od niedawna kurczaki oznaczające przede wszystkim drób bity (tak w Krakowie) lub (rzadziej) kurczęta pod-rośnięte. Nazywanie podroś-niętych cieląt, prosiąt, źrebiąt itp. cielakami, prosiakami, źrebakami sięga od północy i wschodu po Lubartów, Iłżę, Kalisz, Wolsztyn, Złotów. Znaczniejsze rozpowszechnienie tych formacji, i to nie tylko w odniesieniu do zwierząt podiośniętych, ale i całkiem małych, ma mniejszy zasięg: od Suwałk