IMAG0576

nej formie już nie istnieje. Zbudowany zgodnie z tiadyojMBB popadł w ruinę, a na jego miejscu w 1'9.07 r. powstał nSjiyy WieftW Meczet o bardzo ciekawej architekturze. Na jego wschoiijśjllarł nie, „ścianie kibli”, znajdują się trzy „kolczaste”- wieże zakończał® pinaklami - mihiab został umieszczony w środkowej, najwyższJH Z czasem Dżenne stało się słynne ze swych kamieniarzy,ńarey,któ* a rzy odegrali ważną rolę w rozwoju miasta. Większość kamieniai^fB była członkami gildii, barey tam, która kontrolowała działatoofllj wszystkich rzemieślników. Obecnie wyuczenie się zawodu kamie* 1 niarza ściśle wiąże się z wykształceniem religijnym⁹.

W granicach Songhaju znalazły się też miasta-państwa Hausów. I Szczególny rozwój państwa nastąpił za panowania dynastii Askia, ? która przejęła władzę pod koniec XV w., obalając dynastię Senni, ?

Szczególny rozwój kultury muzułmańskiej w Songhaju nastąpił za panowania Muhammada Turę (przełom XV i XVI w.), który popierał nauki muzułmańskie, a w czasie swojej słynnej pielgrzymki do Mekki i Medyny kontaktował się z takimi wybitnymi uczonymi jak As-Sujuti i Al-Maghili. Ten ostatni przebywał nawet jakiś czas na dworze Muhammada TUite i napisał dla niego traktat o prawach i obowiązkach władcy muzułmańskiego. Upadek Songhaju nastąpił w wyniku klęski zadanej przez wojska marokańskie w bitwie pod Tondibi w 1591 r.

Wśród miast Afiyki Zachodniej największą sławę zyskały Gao i Timbuktu. Oczywiście to nie wszystkie ośrodki miejskie Sudanu Zachodniego. Na pewno warte wzmianki są jeszcze choćby Dżenne i Sidżilmasa, Kano i Sokoto, ale określone ramy tej książki nie pozwalają na poświęcenie im więcej miejsca.

Gao powstało pod koniec VII w. i wkrótce stało się ważnym ośrodkiem handlowym. WIX w. arabscy geografowie, nazywający je Kaukau lub Kuku, pisali o Gao jako o najsilniejszym państwie Sudanu. Islami-zacjamiasta nastąpiła, jak podaje Tarich as-Sudan, około 1009^101 Or.,

? Szczegółowo na ten temat por. B. Bruijn, Djenne. LMng tradition „Aramco World Magazine”, January-February 1990.