Scan 110328 0078

79

PRACA TU I TERAZ

KONCENTRACJA NA TERAŹNIEJSZOŚCI

Podstawową techniczną zasadą psychoterapeuty grupowego jest koncentracja na teraźniejszości, na tym, co tu i teraz wydarza się w sali podczas sesji grupowej. Koncentrując się na „tu i teraz", prowadzący wciąga wszystkich obecnych w aktywne działanie, przez co maksymalizuje moc i skuteczność grupy. Terapeuta mówi grupie wyraźnie, że najważniejsze są transakcje zachodzące w sali, w której pracuje grupa - na oczach wszystkich uczestników.

Grupa oddziałuje najsilniej, gdy nie zajmuje się przeszłością, nie przywiązuje wielkiej wagi do historii, a nawet do aktualnego życia poszczególnych uczestników poza grupą, skupia się natomiast na grupowej teraźniejszości. Nieprzy-wiązywanie wagi do historii nie oznacza, że przeszłość jest nieważna, lecz wynika z tego, że grupa najefektywniej pracuje nad interakcjami zachodzącymi w jej bezpośredniej obecności, gdy każdy z uczestników ma możliwość doświadczenia i zbadania tych interakcji.

WYWOŁYWANIE I BADANIE UCZUĆ

Doświadczenie grupowe, jeśli ma być skuteczne, musi zawierać zarówno komponent emocjonalny, jak i poznawczy. Uczestnicy grupy muszą być ze sobą związani emocjonalnie: swobodnie wchodzić w interakcje, dużo mówić o sobie i doświadczać ważnych emocji oraz wyrażać je. Muszą jednak również umieć się zdystansować, by zbadać, zrozumieć i zintegrować znaczenie doświadczenia emocjonalnego. Tak więc koncentracja na „tu i teraz" składa się z naprzemiennych sekwencji wywoływania uczuć i ich badania (4, 5).

Brak komponentu uczuciowego albo poznawczego w doświadczeniu szkodzi terapii. W latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych minionego wieku grupy spotkaniowe stwarzały często okazję do doświadczeń silnych i ekscytujących, uczestnicy wszakże stwierdzali, że niewiele się uczą ze zdarzeń bardzo nawet poruszających emocjonalnie, ale nieprzetworzonych poznawczo. Żadna zmiana terapeutyczna nie nastąpi, dopóki uczestnicy grupy nie zintegrują tego, czego się dowiedzieli tu i teraz, i nie przeniosą tej nauki do swojej realnej sytuacji życiowej. I podobnie - prowadzący, który koncentruje się wyłącznie na wyjaśnieniach i na integracji intelektualnej, tłumi w efekcie wszelką ekspresję spontanicznych uczuć i tworzy grupę pozbawioną życia i nieproduktywną.

W koncentracji na „tu i teraz" można zatem wyróżnić dwa etapy: wywołanie uczuć, a następnie ich badanie (Rysunek 1). Oba są ważne, ale mają różny charakter i wymagają dwóch odrębnych zbiorów technik: