96
6. TECHNIKI PSYCHOTERAPEUTY GRUPOWEGO
był zadowolony z kontaktu, jaki nawiązał z innymi uczestnikami. Mamy nadzieję, że kiedy będzie o tym myślał, nie wyda mu się, że się za bardzo zbliżył i się nie przestraszy...
Zupełnie inaczej zachowywała się dziś Mary. Zamiast występować w zwykłej dla siebie roli i wszystkich wspierać albo uspokajać, zajmowała wyraźne stanowisko w sprawach grupy. Oprócz tego podzieliła się z nami pewnymi bolesnymi wspomnieniami z dzieciństwa, a wiemy, jakie to dla niej trudne. Kiedy Irv trochę ją docisnął, skontaktowała się z uczuciami smutku i wstydu. Potem Irv i Sophia zastanawiali się, dlaczego takie rzeczy zdarzają się zazwyczaj pod koniec grupy, kiedy nie ma już czasu, by im się lepiej przyjrzeć...
Dla niektórych terapeutów nagrania wideo stanowią najważniejszy element terapii. Dbają o to, by od razu odtwarzać pewne fragmenty spotkania, albo organizują regularne sesje poświęcone oglądaniu sesji nagranych. Inni uważają, że jest to wartościowa technika, wolą jednak korzystać z niej głównie jako z pomocy dydaktycznej, a tylko od czasu do czasu sięgają po nią jako po środek pomocniczy w procesie terapeutycznym (9, 10).
Informacje zwrotne pochodzące od innych osób są ważne, nigdy jednak nie bywają tak przekonujące, jak odkrycie, którego ktoś sam dokonuje na swój temat; z tego punktu widzenia nagranie wideo dostarcza silnie oddziałującej informacji zwrotnej z pierwszej ręki. Oglądanie siebie po raz pierwszy na taśmie wideo bywa znaczącym doświadczeniem, które poważnie narusza dotychczasowy obraz siebie. Często podczas takiego seansu pacjenci nagle przypominają sobie informacje zwrotne, które kiedyś otrzymali od innych uczestników grupy. Z dramatyczną jasnością uświadamiają sobie, że wówczas grupa mówiła szczerze i uczciwie i jeśli w ogóle można jej coś zarzucić, to raczej postawę nadmiernie ochraniającą.
Decyzja o systematycznym korzystaniu z zapisów wideo zależy w znacznej mierze od charakteru i celów grupy. Na przykład w programie intensywnej terapii grupowej dla osób somatycznie chorych terapeuci często korzystali z nagrań sesji, by pacjenci mogli lepiej zobaczyć, jak się prezentują innym (11).
Pierwsze reakcje pacjentów oglądających nagranie dotyczą zazwyczaj wyglądu fizycznego i rozmaitych cech charakterystycznych. Podczas kolejnych sesji wideo widzowie poświęcają więcej uwagi swoim interakcjom z innymi uczestnikami grupy, wycofaniu lub nieśmiałości, zajęciu sobą, zdystansowaniu albo wrogości. Spostrzeżenia bywają dość głębokie, pacjenci bowiem po raz pierwszy na własne oczy mogą w pełni zobaczyć swoje zachowanie oraz to, jak wpływa ono na innych.