P1070513 resize

56

56

(181

Jurni—

roli

lym

dwóch populAcji *U>j4oy|

—yęhjhmy. h ilostarczyly Imdnń list aloiio,

jf-M

Id

aową -gnspodar

vw

Itlt«‘ITSUJ4«

Xa podstawie

badania Buszu*

ii minimum    ""TJ* policzeniu około 030 g żywność

_putacjit^J^^ -'⁴^ ;    £    biomasie byl    ,y.

kalorvJ, lis\'skiwalio , aubs.uncji ™«m₀y*. “ '*L„„wilo    około    przy»«™j»n.veh produktów⁵ . L jmjmlaeji

racja dorosłego mę*cz\THiy nie jirae. *h orientacyjnych danych prejjd

illa jednej

JS« studiów nad uiRodiuNikro upadku grodów kultury łużyckiej

37

U*©i*.aUiedr*ki

Po.

nsd konMunpcjO domie nawoju    _ ■■■

tra.rin encreetywmcgo dla jednej dorosłej    -mię®

Beraba w Zambii” natomiast dzienna ■ km. 7-.da 1700 kcal. X* podstawie po\vyzszycaTJ| moicmv (a duża ostwśnością), ii zapotrzebowanie dorosłej osoby w nasiej strefie klimatycznej I w interesującym nas okn.ą pradziejów mudalo być niewątpliwie wyłażę od obliczanego dla wspomnianej Mjtrj populacji z krajów tropikalnych i wynosiło w przybliżeniu ok. 2Ó00

Daje to » przeliczeniu uk. 750 g żywności dziennie na jedną dorosłą osobą. Mnożąc uzyskane dane przez średnią liczbę mieszkańców jednego grodu otrzymamy w przypadku Biakupina ok. 705 kg żywności dziennie, dla Jankowa natomiast ok. 600 kg. Dodając do tego zapotrzebowanie na żywność pozostałych członków wspólnoty terytorialnej (mieszkającej w ekumenie poza grodem) otrzymamy wielkości ok. 1000 kg żywności dziennie. Podkreślić tu należy z naciskiem, iż ilości te traktować musimy jako niezbędne dla dalszego biologicznego przetrwania badanej populacji.

Zastanowić się z kolei należy, w jakim procencie zapotrzebowanie to pokrywane było przez podstawową gałąź gospodarki, którą stanowiła, juk wsjki-mninłcin uprzednio, uprawa ziemi. Powierzchnia rejonów* objętych uprnwą wynosiła dla Brudu w Jankowie ok. 10 km², co daje w przeliczeniu 1600 ha. X uwagi na konieczność zachowania 4-5 letnich cyklów regeneracyjnych gleby, eksploatowano jednocześnie jedynie 1/5 obszaru, co stanowi w przybliżeniu ok. 320 ha. Uwzględniając przyjętą dla ekumeny wyznaczonej przez gród w Jankowie liczbę mieszkańców (ok. 1000 osób) otrzymamy ok. 0.3 ha

.? **•.*•    ^{Hmmśera d}°f°^r « tmimg. «r boa to Matm Out om Scarer łłeooumm,

Wi Mmm Ikr UutUtr. Chicago 1973. a. 40 - 43.

“ Ibidem, a. 39. tabl. 5.

" Ibidmu tabl. S.

- u ^J- K.char.l-. JW. toto omd Diet im \orthcn ftkodtoia. 1939, a. S&9 ku|«orv h^ktl    ^P°^4ia^' *    ***P«kajania głodu prze. ..pk-murna"

"* “tanowi ■pMwlw «7iUivuito>i pudatawy «l„ oe*-nv- », ^BP^uł>'^^>łl>^ch pokarmów popnlacj.. daj.- jfldfMtk    ^ danc,

zjrw.KŚTKai-j. I,,formuj.,.- no* jo.Imoc^Jn,., ₀    ukierunkowaniu gospodarki

aikó. .« podatawówc i niezbędno    P”-*⁰***^* o*ob-

Jmurpntatiom oj tkc Modem /£• oj JwŁi^S^' ^ J ^E **”*'• **

!. t- Sn. 1974. ur J, *. 9.    ⁷    Europa — A Onitgue, Populmtton

fl"l

_n, jednego członka wspólnoty terytorialnej. Pamiętać musimy, iż wprawdzie _{w v}.sok‘»ść plonów zbożowych była niska¹* jednak zapotrzebowani* na pro. dukty roślinne mogło być jwkrjwan^ przez intensywną uprawę roślin strąć-*. vąw\*ch i warzyw •*. Przyjąć zatem możemy, iż z I ha gruntów ornych otrzymywano wówczas ok. 1000 kg suchych produktów roślinnych, co daje w przeliczeniu ok. 320 Um substancji roślinnych z całego prmiuu«oncga jwd upraw ę areału ziemi. Dzieląc uzyskaną wyniki przez liczbę dni w rolni utrzymamy w przybliżeniu 850 kg żywnośm dziennie, jaką można było otrzymać z pr«>. dukcji rolnej. Produkcja roślinna pokrywała zatem ok. 73% zapotrzebow.i uia na środki żywnościowo. Istotną rolę w uzupełnianiu dziennej bazy wvlv-wieniowoj odgrywały więc zajęcia jmzarolnicze, a więc głównie wychów zwierząt domowych, a następnie zbieractwo, rybołówstwo i łowiectwo. Trudno byłoby z uwagi na podkreślany parokrotnie brak badań specjalistycznych oceniać udział ]H*szczególnych zajęó pozarolniczych w wyżywieniu ludności. . Ni*- ulega jednak wątpliwości, iż wiodącą rolę w tym zakresie odgrywał wychów zwierząt, domowych. Podstawę ówczesnej gospodarki hodowlanej stanowił przede wszystkim wychów bydła, następnie trzody chlewnej i drobnych przeżuwaczy — owcy I kosy. Wprawdzie w strukturach hodowlanych stad wyraźnie się zaznacza przewaga bydła nad pozostałymi gatunkami zwierząt domowych, w niektórych okresach wzrasta jednak znaczenie gatunków o krótszym mięsnym cyklu produkcyjnym, a więc trzody chlewnej oraz drobnych przeżuwaczy*¹. Ma to niewątpliwie bezpośredni związek przyczynowy ze wzrostem zapotrzc howania na środki żywnościowe. Niezależnie

“ Wyunkośó plonów wynosiła u w<irunkach gospodarki ugun>wvj w -iumych fagach wcaoMiicgo irodniowiw«i ok. 300 kg z 1 ha. (por. H. Lnwmiańaki. Podstawy gooporUircae Jormowunia «f państw ałoriaiblnś, Wama«n 1953. •. 109? tenże. Początki Potoki, t. 3 Warszawa 1007, s. 303 • 307). W naszym wypadku, z uwugi na mrayMŚi poziom techniki wypaleń iskowej i niską wydajność pnący na roli (0,02-0.3 tui «l/ imui k* — W . licu* sol. Poloka..., ■. 181 przyjąć mo/A-my, u nu* itrcrknunaki ona rMulnicao 300 kg z I ha.

** Pamiętać musimy, iż wydajność * I ha ticmi przy iM<isyMiaj upmwir »ąrro-dowej była około trzy- do czterokrotnie więkmut ruż zbóż l wynosiła około 600 - 8U0 kg z I łw. Na (ornat roli roślin motylkowych w gospodarce pierwotnej naszych »»••**» per. ostnlnm, S. Kurnatowski. H‘cw*asłmóiwurwcay przełom gospodarczy ar \WrJkop»łsco oraz jogo komookmrmojo krajobrazom* i iłaiąm/tcmi. Arvhr»hgu P«>Uki, t. 30. s. I. 1975. z. 151. przyp. 30- Za łaskawe, wcecśniejw* udaaąpnmur moazynopisu pracy -kła*tam autorowi wyrazy podziękowania.

" J. Ostoju-Zagórski. Zr studiów mad strukturą gorpodarki hodoaJamrj m «V* korrgck Jazach opoki brązu i ar otrwic łdakriia w Polom północno- zachodniej. Kwartalnik Ił KM. K. 21. *- 3. 1973. b. 471 - 479. Chciałbym jednocześnie zwrócić uwagę ńŚ wy-nilś azcaogótowyoh badań ckologiczi»ych. które wykazały, iż Świnia uważania powzarchąac za najhardziej wydajnego przetwórcą ar wszystkich zwierząt gcwpoalanUueh. tjrika 3»»% ogólnej ilości roergu dostarczanej w pokarmie oddaje eziuwaskowi w postaci produktów nadających się do apoąycia. nntouuaat «k. S0% zużywa na aktyw nośś ąw«t. zpbto w pOHtaci kulu i magazynuje w biomasie me użytkowanej przez rahaneka. Por. tu K ł’-Odum, Podołamy ekologii, Wnntana 1903. zob. też J. Luomk, K. Prot, Zogadmrcmuz ekologii zwierząt. Warszawa 1907, s. 112 - 113.