3582321900

1.    Kartografia - jest dyscypliną oraz dziedziną działalności praktycznej, zajmującą się opracowywaniem, produkcją! użytkowaniem map.

Działy kartografii:

-    kartoznawstwo - wiedza o mapach, ich właściwościach i formach

-    kartografia matematyczna (teoria odwzorowań kartograficznych) powiązana z matmą, geodezją i geometrią

-    redukcja i opracowanie mapy - metody i zasady wykorzystywania map

-    reprodukcja kartograficzna - druk map

-    topografia - zasady pomiarów terenowych i opracowania map

-    kartometria - zasady i metody pomiarów na mapach, np. odległości

-    historia kartografii - historia map i ich ewolucji

-    kartoiogia - nadbudowa teoretyczna kartografii

2.    Mapa - jest to graficzny obraz powierzchni Ziemi, innego ciała niebieskiego lub nieba, przedstawiony w zmniejszeniu w sposób określony matematycznie, uogólniony i umowny.

Właściwości mapy:

-    prezentacja na płaszczyźnie lub odniesiona do płaszczyzny

-    przedstawianie poszczególnych kategorii zjawisk i obiektów za pomocą przyjętego system u znaków umownych

-    podobieństwo rozmieszczenia znaków do rozmieszczenia oznaczanych przez te znaki obiektów podporządkowane określonym regułom matematycznym, jakimi są skala, sposób rzutowania na powierzchnie odniesienia oraz odwzorowanie powierzchni kuli lub elipsoidy na płaszczyznę.

-    generalizacja, czyli redukcja treści i jej uogólnienie wynikające z konieczności dostosowania zakresu i sposobu ujęcia tej treści do jej przeznaczenia, skali oraz możliwości percepcyjnych użytkowników map.

Cechy mapy:

-    odzwierciedla rozmieszczenie obiektów i zjawisk, jest więc obrazem przestrzeni

-    stanowi zbiór znaków

-    zawiera informacje, a więc ją funkcją jest przekazywanie informacji

-    odzwierciedla fragment rzeczywistości w specyficznie uogólniony sposób - może być traktowana jako model

-    może być uważana za źródło informacji

Funkcje mapy:

-    wykorzystywanie do orientacji w terenie

-    wykorzystywane w planowaniu przestrzennym, działalności inwestycyjnej, administracji, zarządzaniu

-    wykorzystywane w edukacji

-    badania naukowe

-    obronność (wojskowe mapy topograficzne)

-    funkcja poznawcza (atlasy)

-    rozwój techniki komputerowej (GIS)

-    mapy w nawigacji morskiej i lotniczej, wojsku

Mapy, które nie są w pełni kartograficzne:

-    globus - trójwymiarowy model ziemi, przedstawiony na kuli, nie posiada zniekształceń

-    blokdiagram - obraz fragmentu ziemi przy nachylonym kącie widzenia, uzupełnione profilami lub przekrojami krawędzi wycinka tej powierzchni, służące do poglądowej prezentacji charakterystycznych cech rzeźby terenu.

-    zdjęcia lotnicze i satelitarne, będące pomniejszonym obrazem powierzchni Ziemi, nie mają znaków umownych i generalizacji treści

-    schemat sieci (sieci komunikacyjnej), wiernie przedstawione tylko niektóre cechy przestrzenne, nie zachowuje kierunków i odległości

-    przedstawienie anamorficzne (mapy anamorficzne), powierzchnie prezentowanych obszarów są proporcjonalne do pewnych wielkości statystycznych, np. liczba ludności.

Klasyfikacja map według różnych kryteriów:

-    treść

Mapy ogólnogeograficzne - ogólna charakterystyka obszaru, prezentowane najważniejsze elementy: ukształtowanie terenu, wody, pokrycie terenu, linie komunikacyjne, granice administracyjne. Do nich zaliczamy mapy topograficzne-szczegółowe przedstawienie terenu, i mapy ogólnogeograficzne w mniejszej skali oraz mapy ukształtowania terenu za pomocą barw hipsometrycznych i elementy pokrycia - sieć hydrograficzną, osadnictwo, komunikacja.

Mapy tematyczne - prezentują wybrane zagadnienia przyrodnicze i społeczno-gospodarcze. Ich treścią są zjawiska i procesy, będące przedmiotem badań nauk przyrodniczych, społecznych i ekonomicznych. Dzieli się je na :

1.    mapy przyrodnicze - geologiczne, hydrograficzne, glebową botaniczne

2.    mapy społeczno-gospodarcze - mapy ludnościowe, osadnictwa, gospodarcze (mapy turystyczną polityczne)

3.    mapy zarówno przyrodnicze i społeczno-gospodarcze - mapy ekologiczne, glebowo-rolniczą geologiczno-inżynierskie)

-    skala (określa stopień redukcji wymiarów przestrzennych)

im mniejsza skala mapy tym większy stopień redukcji i większe uogólnienie treści.

Kryterium skali mapy:

Mapy wielkoskalowe - nie większe niż 1:200 000 (topograficzne, szczegółowe tematyczne)

Mapy średnioskalowe - 1:200 000 - 1:1 000 000 (topograficzne i przeglądowe)

Mapy małoskaiowe- mniejsze niż 1:1 000 000 (przeglądowe)

-    przedstawiany obszar geograficzny

-    forma prezentacji

-    sposób wykorzystania

3.    Skala mapy - określa stopień redukcji wymiarów przestrzennych. Skala jest wyznacznikiem szczegółowości mapy, która powinna zapewnić wymaganą funkcjonalność, a tym samym osiągnięcie celu jakiemu mapa ma służyć.

Dobór skali zależy od przeznaczenia mapy i stopnia przestrzennego zróżnicowania przedstawianej treści.

4.    Współrzędne geograficzne

Określanie położenia punktów na powierzchni Ziemi dla kulistego modelu Ziemi w postaci szerokości i długości geograficznej. Szerokość geograficzna - to kąt jaki tworzy kierunek pionu w tym punkcie z płaszczyzną równika ziemskiego.

1