3582333873

2. Pojęde wychowania w nurcie socjologizmu

(Ewa Kubiak - Szymborska, Wychowanie jako przestrzeń rozwojowa podmiotowości    człowieka, str. 99

-100) (To może nie jest stricte o wycltowaniu, a o podmiotowości, ale można dołączyć pod temat)

Ujęcie socjologiczne podmiotowości: P. Sztompka - specyfika socjologicznej koncepcji podmiotowości charakteryzuje się położeniem akcentu na czynnej stronie relacji działań i struktur.

W tym ujęciu wyróżniamy:

•    pierwszy typ: podmiotowość pochodną (zdolność do wywierania wpływu na kształt struktury społecznej)

•    dnigi: podatność struktur społecznych na tego rodzaju wpływy

inne m. pojęcia wychowania w nurcie socjologizmu:

Socjologizm w pedagogice - człowiek w świecie powiązań społecznych, podporaądkowuje potrzeby jednostki potrzebom społecznym.

Socjologizm pedagogiczny (przeciwstawny do nurm namralistycznego):

-    Istotą jest utożsamianie procesu wychowania z urabianiem jednostki przez grupę społeczną oraz cale zewnętrzne środowisko. Wychowanie jest więc tutaj pojmowane jako proces kształtowania jednostek według z góry, ściśle założonego wzoru, jest ono adaptacją do istniejących warunków. Spontaniczny rozwój z koncepcji naturalistycznej ("od wewnątrz") został tutaj zastąpiony urabianiem jednostki "od zewnątrz". Innymi słowy, koncepcja socjologizmu pedagogicznego opierała się na założeniach determinizmu środowiskowego, wg którego każdy człowiek podlega zewnętrznym warunkom życiowym i środowiskowym, od których to jest uzależniony.

-    Do zalet socjologizmu pedagogicznego między innymi zalicza się:

•    wpływ na rozwój i pogłębienie problematyki pedagogicznej

•    zwrócenie uwagi pedagogów na społeczne uwarunkowania procesów wychowawczych, co zaowocowało bogatym zbiorem opracowań na ten temat

•    pomoc wychowawcom i nauczycielom z zrozumieniu społecznej funkcji szkoły i innych instytucji wychowawczych

Z drugiej strony, kierunek socjologiczny reprezentując skrajne podejście został poddany surowej krytyce: wymienia się tu następujące zarzuty:

•    poprzez swój konserwatywno - oportunistyczny charakter, pedagogika socjologiczna utrwala przekonanie o ismiejącym układzie sił i stosunków społecznych jako trwałych i wartościowych, co implikuje adaptacyjny charakter wychowania (jednostka ma się przystosowywać do warunków zewnętrznych)

•    statyczny sposób pojmowania środowiska, ustroju społecznego (a nie dynamiczny)

•    operowanie mylnymi teoriami grup społecznych, tj. pojmowanie społeczeństwa jako wiele zachodzących na siebie i krzyżujących się grup i środowisk społecznych (zawodowych, wyznaniowych, narodowościowych) przy jednoczesnym braku dostraegania zasadniczego podziału społeczeństwa - na antagonistyczne, walczące ze sobą grupy społeczne

•    skrajny determinizm środowiskowy i socjologizm ograniczają w pedagogice celowość i efektywność intencjonalnej pracy wychowawcy, przez co prowadzi (tak jak i koncepcje naturalistyczne) do tzw. fatalizmu, mówiącego o przesądzonym - przez pochodzenie społeczne i środowisko - losie człowieka, a także pesymizmu pedagogicznego oraz negacji szkoły i wychowania

•    środowisko nie tylko wpływa, urabia jednostki, ale również samo jest przekształcane, o czym nie wspomina ten kierunek

-    Skrajny socjalogizm traktował wychowanie jako uspołecznianie jednostki, którą społeczeństwo urabiało, niejako zmuszając do przyjęcia norm. wartości wyznawanych w danej społeczności i postępowanie zgodnie z nimi. Nie brał pod uwagę możliwości przeciwstawienia się jednostki siłom społecznym. Nie uwzględniał też takich czynników w wychowaniu jak warunki ekonomiczne, biologiczne, czy wartości wyznawane przez jednostkę.

-    Umiarkowany socjologizm nie trakmje uspołecznienia jako wyłącznego wyznacznika wychowania, ujmuje je w szerokim aspekcie oddziaływań zarówno intencjonalnych jak i naturalnych.