t iCZNl ■£?
t iCZNl ■£?
LJROPEJSKA Hf
-
KAPITAŁ LUDZKI
NARODOWA STRATEGIA SPÓJNOŚCI
Projekt „Rozwój potencjału Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej poprzez dostosowanie oferty edukacyjnej do potrzeb rynku pracy i gospodarki opartej na wiedzy" jest współfinansowany przez Unią Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
atrybucja jest wewnętrzna (to coś w Zenonie decyduje o jego szczególnych wynikach). W
przypadku atrybucji wewnętrznej pojawia się ponadto konieczność rozstrzygnięcia czy w grę
wchodzi czynnik stały (zdolności lub typowy wysiłek), czy zmienny (wysiłek specyficzny,
wkładany tylko w to zadanie). Rozstrzygnięcie to jest zwykle dokonywane w oparciu o
wyniki poprzednio uzyskiwane przez ocenianą osobę. Jeżeli aktualny wynik jest zgodny
poprzednimi (Zenon wypadł w tym zadaniu podobnie jak poprzednio), to przypisywany jest
poziomowi zdolności; jeżeli wyniki jest niezgodny z poprzednimi - przypisywany jest
poziomowi zmiennego (czasowego) wysiłku.
Rodzaj dokonanej atrybucji wpływa na oczekiwania co do przyszłości, przeżywane emocje i poziom wykonania. Oczekiwania co do przyszłych wyników są uzależnione przede wszystkim od stałości atrybucji: jeżeli sukces na egzaminie przypiszemy zdolnościom albo typowemu wysiłkowi, to bardziej oczekujemy jego powtórzenia w przyszłości niż po przypisaniu go czynnikom zmiennym (jak szczególnie duży, choć nietypowy wysiłek włożony w przygotowanie, albo niezwykła pomoc innych, jak ściąga). Stałość atrybucji nasila także odczuwane emocje, choć ich treść uzależniona jest głównie od umiejscowienia i kontrolowalności.
Do rozważań Heidera nawiązuje też sformułowana przez Jonesa i Davisa teoria wniosków korespondentnych, dotycząca wnioskowania o dyspozycyjnych cechach człowieka na podstawie jego działania. Wyjaśnianie ludzkiego zachowania jest tu rozumiane jako poszukiwanie korespondencji (odpowiedniości) między zaobserwowanym działaniem, intencją działającego człowieka (w polskiej psychologii używamy w tym przypadku terminu
Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej ul. Chodakowska 19/31, 03-815 Warszawa tel. 022 517 96 00, faks 022 517 96 25 www.swps.pl