4037603083

Adam Bodnar: Wytrzymałość Materiałów. Osiowe rozciąganie i ściskanie

Na wielkości mechaniczne materiałów niewątpliwy wpływ mają różne czynniki zewnętrze, przykładowo można wymienić temperaturę, wilgotność czy czas. To, jak znaczną zmianę wielkości mechanicznych będą one powodować zależy między innymi od rodzaju materiału.

Niżej bardzo pobieżnie, omówione zostaną niektóre aspekty wpływu temperatury i czasu na zachowanie się stali.

Wpływ temperatury na granicę plastyczności R_e i wytrzymałość na rozciąganie R_m pokazuje rys. 9.13.

Podwyższona temperatura aktywizuje własności Teologiczne stali polegające, najprościej mówiąc, na zmianie deformacji w czasie przy stałych obciążeniach. Wśród zjawisk (procesów) Teologicznych ciał stałych zwykle rozróżnia się zjawisko pełzania określane jako wzrost odkształceń w czasie przy stałych naprężeniach i zjawisko relaksacji definiowane jako spadek naprężeń w czasie przy stałych odkształceniach._

Rys. 9.13

Długotrwała próba rozciągania stali w podwyższonej temperaturze tj. próba pełzania (warunki i sposób jej wykonania podany jest w normie PN-57/H-04330) pokaże przebieg zmian odkształceń w czasie przy stałym naprężeniu, których wykres, tzw. krzywą pełzania przedstawia rys. 9.14.

Wynikiem próby relaksacji byłaby krzywa relaksacji pokazująca zmianę naprężeń w czasie przy stałych odkształcenia naszkicowana na rys. 9.15.

^£ zniszczenie			17
krzywa pełzania			\. krzywa relaksacji
/ O = const	t		£=const i
Rys .9.14			Rys .9.15

W metalach procesy Teologiczne wyraźnie się zaznaczają przy temperaturach powyżej 0.3 - 0.4 ich temperatury topnienia.

Zjawiska Teologiczne, zwłaszcza zjawisko relaksacji ma negatywny wpływ za zachowanie się konstrukcji. Ono jest przyczyną spadku sił sprężających w konstrukcjach sprężonych czy rozluźniania się połączeń śrubowych i nitowanych.

W tablicy poniżej, podane są wartości charakterystyk mechanicznych i stałych materiałowych dla niektórych materiałów. Ponieważ wielkości te bardzo zależą od składu chemicznego, obróbki cieplnej, obróbki plastycznej jak i innych czynników (np. wilgotności w przypadku drewna) podane wartości należy traktować orientacyjnie , skupiając uwagę na

80