27699

Był to jeden z pierwszych przejawów zainteresowania się problemami psychosocjologicznymi. Pojawiła się ona w Niemczech - Moritz Lazarus (1824-1903). Heymann Steinthal (1823-1899).

Ich celem było ustanowienie obok psychologii indywidualnej psychologii człowieka uspołecznionego, czyli społeczeństwa ludzkiego

Idea ta nawiązywała z jednej strony do żywej w Niemczech tradycji Herdera i Romantyzmu, z drugiej do koncepcji Elementargedanken i Vólkergedanken. czyli uwarunkowanych kulturowo, uniwersalnych cech psychiki ludzkiej

Jednostka należy do gatiniku ludzkiego i jako taka ma cechy wspólne wszystkim ludziom, ale należy również do określonego ludu (Vólker) i jako taka ma cechy swoiste tylko dla tej jednej części ludzkości.

Wyróżniono cechy psychiczne o pochodzeniu organicznym i kulturowym.

Poznanie człowieka wymaga kooperacji dwóch dyscyplin:

O Psychologii jako nauki o człowieku indywidualnym

o Psychologii korzystającej z danych emologicznych psychologii ludów jako nauki o ludziach należących do różnych kultur i z tego powodu różniących się od siebie.

Dla psychologii ludów poznanie kultur było jedynie drogą do poznania ludzkiej psychiki, której zawdzięcza ona wewnętrzną spójność wyrażającąsię we właściwym jej „duchu całości" (AUgeist). To coś innego niż romantyczny Volksgeist

-    Te idee zostały usystematyzowane i wzbogacone przez Wilhelma Wundta.

3. Psychologia tłumów i publiczności

-    Bardzo popularna. Wynaleziona przez włoskiego kryminologa Scipio Sighele (1868-1913) a rozwinięta przez francuskiego lekarza, antropologa, podróżnika i wynalazcę - Gustave'a Le Bona (1841-1931).

Należy odróżnić podejmowanie tej problematyki w ramach szerszych teorii socjologicznych od swoistej teorii psychosocjologicznej. według której obserwacja zachowań się tłumu dostarcza klucza do zrozumienia wszelkich zjawisk społecznych. Tej przedstawicielem był Le Bon. Objawił się on także jako teoretyk podziału ludzkości na zwalczające się rasy, w związku z czym bywa zaliczany do darwinistów społecznych i zestawiany np. z Gumplowiczem.

Punktem wyjścia było pytanie: czemu wielki tłum popełnia czyny, na które indywiduum nigdy by się zdecydować nie umiało? Zachowanie jednostki ulega bowiem zasadniczej zmianie wtedy, gdy staje się ona anonimową cząsteczką masy i ulega jej przemożnemu wpływowi, wymykając się spod kontroli norm moralnych, których kiedy indziej przestrzega

Niebezpieczeństwa demokracji tuesie ona kryzys tradycyjnych wierze, instytucji i autorytetów, otwiera drogę „ślepej sile liczby"

-    Thim to wszelkie zgromadzenia jednostek, które- poddane zbiorowej sugestii - działają jak jeden mąż i są odporne na wszelką racjonalną perswazję. Tłumem była każda w istocie zbiorowość, której jedność zasadza się na irracjonalnej gotowości do działania wynikającej z zatracenia się jednostek masie i rezygnacji z wszelkiej samokontroli. Wytwarzanie się takiej jedności "duszy tłumu") jest tożsame z zagłuszeniem świadomości jednostek Do władzy nad ludzkimi zachowaniami dochodzą uśpione do tej pory czy też stłumione instynkty, które Le Bon nazywał instynktami rasy.

Rodzaje thimów wg. Le Bona: o Homogeniczne

■    Sekty - związane jednością wierzeń

•    Kasty - związane podobieństwem zajęć zawodowych

■    Klasy - związane jednością interesów, wykształcenia i nawyków życia codziennego) i O Heterogeniczne

•    Anonimowe - zbiegowisko uliczne

■    Nieanonimowe - sąd, parlament.

Gabriel Tarde (1843-1904) zaproponował, aby nazwy ..tłum" używać tylko wtedy, gdy istnieje fizyczna bliskość jednostek. Obok psychologii tłumu chciał wprowadzić psychologię publiczności bardziej charakterystyczną dla najnowszych czasów. Publiczność miałoby cechować rozproszenie przestrzenne połączone z bliskością duchową powstającą dzięki udoskonalonym środkom wymiany opinii i informacji. Zajął stanowisko interakcjonistyczne co go zbliżyło do szkoły chicagowskiej. Więcej uwagi poświęcił interakcji społecznej poprzedzającej pojawienie się zjawiska „sugestii zbiorowej" i towarzyszących mu procesów myślowych.

4. Teoria naśladownictwa Tarde’a