374

HISTORIA FILOZOFII STAROŻYTNEJ

Etyka i polityka - Doświadczenie zasugerowało Panaitiosowi, że dusza i ciało są bardzo ściśle ze sobą związane - dlatego docenił on „rzeczy obojętne” (jak Arystoteles w „Etyce nikomachejskiej'). Nie mogą być obojętnymi rzeczy, które, gdy są, ułatwiają osiągnięcie cnoty, a gdy ich nie ma - stają cnocie na przeszkodzie.

Panaitios uznał też za niedosięgły i porzucił stoicki ideał mędrca. Swoje zainteresowanie skierował więc nie na studium czynów doskonałych (kalorthoma), ale na studium powinności. Głównym dziełem Panaitiosa było właśnie .0 powinnościach".

Wydaje się wreszcie, że Panaitios na pov;rót podzielił cnoty na teoretyczne (mądrość) i praktyczne (sprawiedliwość, wielkoduszność, umiarkowanie).

Wreszcie, zanegował Panaitios apatię - pod wpływem wizji rodzącego się imperium rzymskiego, odradzających się ideałóy/ obywatelskich, uznał, że trzeba przełamać obojętność, która zadaje śmierć życiu.

Panaitios reprezentuje humanistyczny nurt stoicyzmu. Indywidualizuje nakaz życia zgodnie z naturą, zastępując go nakazem życia według dyspozycji, jakimi obdarzyła nas natura.