5923

polegającą na opanowywaniu trud zadania, poprzedzonego jego rozwiązaniem, na przyswojeniu sobie mat- werbalnego lub umiejętności sensomotorycznych czy umysłowych: Faza przechowania jest fazą utajoną, o jej przebiegu wnioskujen podstawie fazy następnej. Czas trwania fazy .przechowania może wynos kilku sekund do wielu lat. Faza trzecia, tzw. faza odtwarzania', polec, ponownej aktywizacji czy aktualizacji nabytych reakcji, czyli tego, co zc przyswojone i przechowane. Stopień przechowania możemy porówn stopniem zapamiętania w pierwszej fazie. Odtwarzanie jest więc procesów pamięci. Istnieje kilka rodzajów tej miary. Wyróżnia się najcz~

' 1-ermin odtwarzanie przyjmujemy tutaj za Hilgardem (1967). Uważamy, że jest on nazwą ogólną,.obejmującą przypominanie, rozpoznawanie i ponowne uczenie się; niż przypominanie jako nadrzędny, jakkolwiek niektórzy polscy autorzy (Włodarski, 1967, Budohoska i Włodarski, 1970) używają tych terminów w znaczeniu odwrotnym.

Inie (Flores, 1964;~Hunter 1963; Budohoska i Włodarski, 1970) trzytakie miary: alej p~in~ ni rozpoznawanie i _uczeni~ sig_n_,~,nowo. iań Przypominanie moźe~przyjąc formę: 1 ) reprodukcji tego, czego uczyliś

fca my się uprzednio (np. recytacja wiersza, serii słów, sylab czy cyfr, słówek cz- jęryka obcego, twierdzeń itp.) lub wykonania jednej czy całego układu na reakcji motorycznych (np. w labiryncie czy w tańcu); 2) przypomnienia sobie oku tego, co było treścią naszego przeżycia, np. sceny czy zdarzenia, w którym są udział nasz mógł być zarówno czynny, jak i bierny. Tę formę przypomnień iad Hilgard (1967) wyodrębnia jako oddzielną, czwartą miarę pamięci, nazywając ją pamięcią wspomnieniową.

ień Rozpoznawanie polega na identyfikacji bodźca czy sytuacji występująod cej uprzednio. W przeciwieństwie do przypominania, przedmiot zapamiętywania pojawia się tu ponownie w polu spostrzeżeniowym człowieka.

~ch Trzecia miara jest miarą pośrednią poprzez ponowne uczenie się. ’m~ Pozwala ona wnioskować o procesie przechowania na podstawie zaoszczędzania czasu, liczby prób itp. w drugim uczeniu się w porównaniu z pierwszym uczeniem się zachodzącym w fazie zapamiętywania.

iłu Te trzy miary wyróżniane są też często ze względu na specyficzne metody badania każdej z nich (patrz niżej).

Niezależnie od faz, w tradycyjnych badaniach psychologicznych wyodrębniano też różne rodzaje pamięci. Jeszcze w XIX wieku psychologowie badali zakres pamięci bezpośredniej (Jacobs, 1887). Osobie badanej eksponowano szeregi cyfr, liter, zgłosek itp., które ona natychmiast powtarzała

.ci z pamięci. Zakres pamięci określany był liczbą cyfr, liter itp., które osoba ~b badana potrafiła poprawnie powtórzyć. W badaniach tych wystąpił ciekawy to problem jednostki pamięci. Okazało się, że badani zapamiętują mniej więcej ~z

jednakową liczbę elementów, niezależnie od ich rodzaju, a więc niezależnie I od tego, czy są to np. słowa czy litery (5 liter i 5 słów 5-literowych). George

Miller (1956) obliczył, że ta jednostka pamięci wynosi 7±2. Jest ona -z wyraźnie jednostką znaczeniową, a nie formalną. To, co jest percypowane '° jako całość mająca określone znaczenie, może stanowić taką jednostkę, u ł Jednostka pamięci pojawia się też w badaniach pamięci krótkotrwałej,

gdyż jej ujmowanie bywa zbliżone do ujmowania pamięci bezpośredniej (por. s. 39).

Inne rozróżnienie polega na powiązaniu pamięci jako właściwości a układu nerwowego z poszczególnymi analizatorami (Włodarski, 1964). Pamięć zależną od rodzaju analizatora - a więc wzrokową, słuchową, dotykową itp., można określić jako zdolność peryferyczną. W eksperymentach Włodarskiego, dotyczących zapamiętywania prostych bodźców na

2