39539

Teza Heideggera, zgodnie z którą człowiek rozumie siebie zawsze jako bycie-w-świecle, a tym samym za pośrednictwem odniesień do rzeczy w tym świecie napotykanych, stanowiła wzór dla jego następców. Modyfikacja dotyczy jedynie zastąpienia bycia-w-świecie - byciem-w-kulturze, wśród tekstów (Gadamer, Ricoeur)⁴. „Wspólnym rysem obu tych stanowisk jest (...) zdecydowanie, z jakim przeciwstawiają się przekonaniu, iż samorozumienle ma charakter immanentny, a tym samym jest czymś nieproblematycznym I oczywistym. Oba stanowiska podkreślają procesualny, zapośredniczony i otwarty charakter rozumienia. Skoro bowiem istota Dasein jest ufundowana na jego egzystencji i skoro egzystencja jest procesem, to także istota Dasein nie jest czymś ustalonym, lecz tylko możliwością, zawsze otwartą dopóki trwa egzystencja"⁵.

Odkrycie sensu bycia jest możliwe dzięki interpretacji form otwartości Dasein na świat. Formami otwartości są egzystencjały: położenie, rozumienie i mowa. Zadanie filozofa - hermeneutyk polega więc na wydobyciu struktury egzystencjałów, gdyż na ich podstawie Dasein rozumie samo siebie. Egzystencjały określają Dasein. Celem jest odnalezienie, pośród poszczególnych sposobów bycia tego jednego, który umożliwia jego rozumienie. Jest to droga okrężna, bowiem „droga ontologiczna do siebie samego prowadzi przez bycie sobą w sposób niewłaściwy"⁶. Zgodnie z tym punktem wyjścia są formy egzystowania najczęściej spotykane w życiu codziennym. Wychodząc od sfery ontycznej Heidegger przechodzi do sfery ontologicznej, szukając dla niej głębszej podstawy⁷. Pierwotnym sposobem bycia Dasein jest bycie nieautentyczne, upadanie w Się (dwuznaczność, ciekawskość, gadanina). Dopiero na drodze przekroczenia nieautentycznych form bycia możliwe jest bycie autentyczne (trwoga, projektowanie siebie, milczenie).

Celem egzystencjalnej analityki Dasein jest, zgodnie z Ideą koła hermeneutycznego, dojście do tego, czego możliwość jest już z góry założona. Idea egzystencji i bycia Jest najpierw założona, a następnie interpretuje się jestestwo w celu uzyskania tych idei.⁸ Rozumienie ma kolistą strukturę, gdyż „sens tego, co rozumiane, zawiera się Już a priori w samym rozumieniu”⁹. „Kołowy charakter myślenia wynika z samej natury rozumienia przysługującego Dasein, zawsze odnoszącego to, o czym traktuje, do tego, co już wcześniej rozumiane"¹⁰. Interpretacja nie jest nigdy procesem bezzałożeniowym, lecz jest ufundowana na tym, co uprzednio dane. „Ponadto, interpretacja jest zawsze aktem przyswojenia, dokonującym się z określonego punktu widzenia, który ustanawia kontekst dla tego, co interpretowane. Jako przyswojenie interpretacja funduje się na całości odniesień, do których to, co Interpretowane, przynależy w rozumieniu"^{1 2}.

Hermeneutyczna analityka jestestwa wynika z hermeneutycznego sposobu

1

   Por. K. Rosner, dz. cyt., s. 33.

⁵    Tamże. s. 33.

⁶    M. Potępa, dz. cyt., s. 217.

⁷    Por. tamże, s. 192

⁸    Por. W. Lorenc, dz. cyt., s. 61-62 ⁸ M. Potępa, dz. cyt., s. 230.

¹⁰ K. Rosner, dz. cyt., s. 40.

2

   Tamże. s. 37.