103059

HISTORIA FLOZOFII ŚREDNIOWIECZNEJ

2. Roger Bacon

Bacon urodzi! się w llchester około 1212 roku. Studiował w Oksfordzie pod kierunkiem Roberta Grosseteste. Następnie przeniósł się do Paryża, lecz nie darzył zbyt wielkim szacunkiem tamtejszych profesorów (Aleksander z Hales, Albert Wielki). Głównym zarzutem, który wyprowadzał przeciwko ówczesnym myślicielom, była nieznajomość nauk przyrodniczych i języków. Około 1250 roku wstąpił do zakonu franciszkańskiego i przez pewien czas nauczał w Oksfordzie. Musiał zrezygnować z tej posady, gdy ściągną) na siebie podejrzenia i wrogość swoich przełożonych. Głównym dziełem Bacona jest „Opus maius' - pozostałe są zazwyczaj jego streszczeniami lub komentarzami do niego.

W pierwszej części „Opus maius' Bacon wymienia cztery główne przyczyny ludzkiej ignorancji i niepowodzenia w dochodzeniu do prawdy: uleganie niegodnemu autorytetowi, wpływ przyzwyczajenia, potoczne uprzedzenia, pokrywanie własnej ignorancji pozorną mądrością. Z tych czterech ostatnia jest najbardziej niebezpieczną.

W części drugiej Bacon podkreśla dominujący charakter teologii pośród nauk. Wszełka prawda zawiera się w Piśmie Świętym, ale w celu jego wyjaśnienia należy odwołać się do prawa kanonicznego i do filozofii. Nie należy potępiać filozofii za odwołanie się do rozumu, gdyż rozum pochodzi od Boga, który oświeca indywidualny umysł ludzki, wspomagając go w jego aktywności. Celem filozofii jest doprowadzenie człowieka do poznania i służenia Bogu - jej uwieńczeniem jest filozofia moralna.

Część trzecią poświęca Bacon zagadnieniom języka, podkreślając znaczenie naukowych badań nad językami. Bez realnej znajomości hebrajskiego i greckiego nie można właściwie przetłumaczyć i zrozumieć Pisma Świętego.

W części czwartej Bacon omawia matematykę, „bramę i klucz” do pozostałych nauk.

Przedmiotem części piątej jest optyka. Bacon zajmuje się tu budową oka, zasadami i warunkami widzenia, odbiciem, załamaniem, praktycznymi zastosowaniami optyki.

W części szóstej Bacon zajmuje się nauką eksperymentalną. Rozumowanie może doprowadzić umysł do poprawnego wniosku, ale tylko doświadczenie usuwa wątpliwości. Są jednak dwa rodzaje doświadczenia: zmysłowe oraz to, które jest doświadczeniem rzeczy duchowych i wymaga łaski.

Ten drugi typ rozwija się przez różne stadia do stanów mistycznej ekstazy.

W ostatniej, siódmej części .Opus maius" Bacon zajmuje się filozofią moralną, która wiąże się z działaniami, dzięki którym stajemy się dobrzy lub źli. Poucza też człowieka o jego stosunkach z Bogiem, bliźnimi i samym sobą. Wiąże się tym samym z teologią i ma udział w jej godności.