103060

HISTORIA FILOZOFIlSREDNIOWIECZN EJ

Alain zJJIJe

Alain urodzi! się w pierwszej połowie XII wieku. Stal się bardzo głośnym teologiem, ale porzucił świat i wstąpił do klasztoru, gdzie zmarł na początku wieku XIII. Do jego czasów wszelkie spory teologiczne toczyły się między jednym teologiem a drugim i kończyły synodem, na którym doktryna jednego z nich tyła potępiana. Alain z Lille stal się świadkiem nowej sytuacji, gdy rozwinęły się w Europie gminy żydowskie, a Piotr Venerabilis z Cluny przetłumaczył Koran. Od tej chwili chrześcijaństwo znalazło się w obliczu dwóch żywych religii, a więc stanęło przed czymś diametralnie różnym od doktrynalnych rozbieżności w swoim obrębie. Zaczął się okres pisania traktatów przeciwko poganom, chrześcijaństwo powróciło do defensywy.

Alain ma jeszcze do czynienia z religiami i sektami, a nie z filozofami pogańskimi. Nic nie wie o dziełach Awerroesa i Awicenny. Przystępuje po prostu do rewizji metod teologicznych oraz bezpośredniego dowiedzenia głównych prawd filozoficznych wiary chrześcijańskiej. Z sugestii Boecjusza wnioskuje, że teologię należy zbudować dedukcyjnie na podstawie uprzednio zdefiniowanych terminów oraz aksjomatów.

W swoim dziele "Maksymy teologiczne” Alain sformułował absolutnie pierwszy aksjomat: monada jest tym, przez co każda rzecz jest jedna. Formuła ta upewnia, że Alain porusza się w orbicie Plotyna. Jego teologia Jedności jest monadologią. Naturalnie Monada jest niczym innym, jak tylko samym Bogiem. Bóg stanowi porządek "nadniebiariski". Drugi z kolei, porządek "niebiański”, stanowią aniołowie - tu pojawia się pietwsza różnica, jako że porządek ten, jako stworzony, podlega zmienności. Trzecim porządkiem jest porządek “podniebiariski" - świat dał i wielośd, w którym żyjemy.

Według Alaina, Monada nie dzieli się na esse i quod est. Jest prostą, niematerialną formą - formą wszystkiego. W opardu o powyższe zasady Alain określa reguły języka, jakich należy przestrzegać, gdy mówi się o Bogu. Następnie definiuje wszechmoc Boga, stosunek przyszłych zdarzeń do opatrznośd oraz konieczność wynikającą z przewidywania tych zdarzeń, naturę dobra naturalnego, naturę świadomego dobra i zła.

Sławę zawdzięcza Alain "Lamentowi natury" (nad występkami popełnionymi przeciwko niej przez sodomitów) oraz pismu "Anticlaudianuś' - przywołaniu wszelkich wad. W "Sztuce wiary katolickiej", z kolei, dowodzi, że jedynym sposobem dyskusji z poganami jest dyskusja oparta o argumenty rozumowe. Racje te nie są jednak w stanie w pełni oświetlić treśd wiary, pragnie jedynie przystosować je do wierzenia w sposób przekonywujący.