116122

Pomiędzy trzema rodzajami kapitałów istnieją wzajemne zależności na zasadzie sprzężenia zwrotnego. Kapitał społeczny mnoży i kumuluje zasoby kapitałów ekonomicznego (czyli zasobów materialnych) i kulturowego (czyli zasobów wiedzy, umiejętności i ogólnego poziomu kompetencji kulturowej).

Koncepcja Jamesa Colemana umieszcza kapitał społeczny w obrębie teorii racjonalnego wyboru (perspektywa ekonomiczna). Jak pisze A. Portes. charakteryzując koncepcję Colemana:

W ujęciu ekonomicznym, kapitał społeczny to zakumulowanie zobowiązań, jakie inni mają wobec nas. wynikające z normy wzajemności [...]. ⁵ Koncepcja Colemana sytuuje się na styku dwóch dyscyplin naukowych: ekonomii i socjologii. Model kapitału społecznego składa się z dwóch elementów wzajemnie się warunkujących: 1/jest aspektem (właściwością) struktury społecznej (systemu relacji): 2/ ułatwia działania jednostek należących do struktury i podejmowane w jej ramach.

Ważnym elementem koncepcji Colemana jest czynnik czasu. Aby relacje (więzi) społeczne nie wygasły (nie zanikły - do czego mogą mieć naturalną tendencję) konieczny jest proces aktywnego ich podtrzymywania.

TYPOLOGIA STOSUNKÓW SĄSIEDZKICH WG PIOTRA KRYCZKI

Szczegółową typologię stosunków sąsiedzkich zaproponował w roku 1981 Piotr Kryczka. ^{1 2 3 4 5 6} Systematyka ta nadal jest aktualna i niezwykle użyteczna w polskich warunkach.

Piotr Kryczka proponuje systematykę 6 typów stosunków sąsiedzkich.

Same stosunki sąsiedzkie definiuje (opierając się na ogólnej definicji stosunków społecznych Jana Szczepańskiego) jako: układ Y/zględnie trwałych powiązań i zależności między osobami, wynikających z bliskości zamieszkania, a wyrażających się na zewnątrz w postaci unormowanych czynności, które zakładają określone obowiązki i uprawnienia obu stron.⁷

Stosując jako kryterium rosnący stopień zaangażowania mieszkańców we wzajemne kontakty, typy stosunków sąsiedzkich przedstawiają się następująco:

1.    sąsiedztwo ograniczające

2.    sąsiedztwo poinformowane

3.    sąsiedztwo konwencjonalne

4.    sąsiedztwo świadczeniowe

5.    sąsiedztwo solidarnościowe

6.    sąsiedztwo towarzysko - przyjacielskie

1.    Sąsiedztwo ograniczające jest oparte na określonej strukturze oczekiwań i powinności w stosunku do współmieszkańców. Podstawowym jego elementem jest świadomość ograniczeń wynikających z bliskości sąsiadów. Ograniczenia wymuszają zachowania polegające na zaniechaniu czynności, które mogłyby się spotkać z negatywną oceną sąsiada.

Moim zdaniem można ten typ sąsiedztwa określić jako samoograniczanie się wymuszone przez sąsiedztwo. Jak ważny jest to komponent stosunków sąsiedzkich świadczą częste przypadki ignorowania zasady samoograniczenia na osiedlach, zwłaszcza wielkopłytowych.

2.    Sąsiedztwo poinformowane jest oparte na wynikającym z bliskości przestrzennej mimowolnym albo świadomym wzajemnym gromadzeniu informacji o współmieszkańcach. Informacje mogą

1

Bourdieu P.. Wacquani J.D., Zaproszenie do socjologii refleksyjnej, (przekł. A. Sawisz), Oficyna Naukowa.

2

Warszawa. 2001. s. 105.

3

⁵    Portes A.. Social Capital: Its origins and Applications in Modem Sociology. Annaal Reriews of Sociology,

4

24,1998, s. 7., Podaję za Trutkowski C., Mendes S., Kapitał społeczny w małych miastach. Wydawnictwo

5

Naukowe Scholar, Warszawa 2005, s. 55.

6

   Kryczka P.. 1981, Społeczność osiedla mieszkaniowego ir wielkim mieście. Ideologie i rzeczywistość., PWN. Warszawa.

7

   Kryczka P.. op. cit. s. 116.