51636

Opowiadając się za utylitaryzmem i racjonalizmem w wychowaniu broni jeszcze dawnych ideałów. Jego zdaniem młodzież powinna się interesować tym, co zacne i wielkie.

Pierwotną i zasadniczą siłą, podstawowym czynnikiem każdego wychowania jest miłość, która obok posłuszeństwa i poczucia obowiązku stanowi jeden z głównych czynników czynu moralnego. „Ten, kto nie umie miłować i pobudzić do miłowania siebie, ten nie wywoła żadnego wpływu wychowawczego". Zasadniczym celem wychowania według autora jest rozbudzenie w dziecku czynnej miłości, wpierw w stosunku do środowiska rodzinnego, a później do wspólnoty narodowej i ogólnoludzkiej.

W „Przewodniku wychowania" podkreśla wyraźnie wagę i rolę wykształcenia ogólnego, akcentuje potrzebę praktycznego przygotowania młodzieży do życia, usiłując przesycić idealizmem proces wychowania dziecka. Zauważalna jest tu sympatia w stosunku do zdecydowanych postulatów wychowawczych głoszonych przez warszawskich pozytywistów po 1863 roku.

Wnikliwe zasady postępowania wobec dzieci różnicuje zależnie od etapów rozwoju psychicznego oraz wrodzonych właściwości dziecięcego cltaraktem. W tym celu podejmowana jest próba typologii temperamentów młodzieży i dzieci, biorąc jako podstawę poziom aktywności. Cztery podstawowe rysy usposobienia:

1.    słabość charakteru,

2.    usposobienie do marzycielstwa,

3.    usposobienie do zmienności i powierzchowności,

4.    charakter siły oraz mocy.

Podkreśla, iż rozwój dziecka to proces naturalnego dojrzewania, gdzie wychowawca nie powinien niczego narzucać, będąc jedynie opiekunem, który troszczy się o nieskrępowany i naturalny rozwój fizycznych oraz psychicznych sił dziecka.

Jego „Praktyczny przewodnik wychowania" jest przeznaczony również dla rodziców i wychowawców. Zawiera obszerniejszy wykład psychologii wychowawczej i rozwojowej. Autor uzasadnia w nim konieczność dostosowania metod wychowawczych do faz rozwojowych dzieci i młodzieży.

Poradnikiem dla rodziców jest także broszura „Wychowanie dziecka włącznie do łat 6".

Będąc od początku stałym członkiem zespołu redakcyjnego „Przeglądu pedagogicznego" (1882) przedstawia kilka artykułów i rozpraw mających instrukcyjno-metodyczny charakter, poświęconych przede wszystkim moralnym aspektom wychowania dzieci oraz młodzieży.

Wydano jego broszurę „Myśl o wychowaniu i nauczaniu wraz z autobiografią i portretem autora”, która zawierała ogóle refleksje na temat wybranych zagadnień wychowawczych.