FUNKCJE KRYTYKI LITERACKIEJ - JANUSZ SŁAWIŃSKI
- Ile funkcji krytyki lit. wymienił?
Są 4 funkcje krytyki literackiej.
f. poznawczo-oceniająca
f. postulatywna
f. operacyjna
f. metakrytyczna
- Omówić funkcję poznawczo-oceniającą.
Przekaz krytyczny odnosi się do faktów literackich, czyli do jakiegoś dzieła. Jest zarówno poznawcza jak i oceniająca.
- Funkcja postulatywna.
To projekt idealnego tekstu literackiego.
- Funkcja operacyjna.
Osadza akt w życiu literackim.
- Funkcja metakrytyczna.
Odnosi się do samej krytyki i osadza ją w krytyce. Przekaz krytyczny jest wypowiedzią o własnych regułach, środkach i zadaniach.
- Jakie rodzaje zdań wyróżnił Sławiński w tekście krytyczno-lit?
zd. deskryptywne
zd. interpretacyjne
zd.oceniające
Dwa pierwsze odpowiadają pewnym czynnościom poznawczym, ostatni ma za podstawę określone działania wartościujące.
- Czasopisma:
Odra, Nowe Książki, Akcent, Zeszyty literacki, Fraza
- Jak nazwał krytyka M. Blanchot?
Nazwał go dwukrotnym intruzem. Zajmuje miejsce w kanale komunikacyjnym łączącym twórcę z czytelnikiem. Zajmuje w nim miejsce podwójne: rozrywa bezpośrednią więź łączącą autora z przekazem, a także sytuuje się pomiędzy owym przekazem i odbiorca. Jego własny krytyczny komunikat nie tylko komplikuje stosunki pomiędzy autorem i odbiorcą, ale też sam staje się ośrodkiem nowych stosunków.
- Czym jest dekodowanie i rekodowanie?
Wypowiedź krytyczna stawia sobie za zadanie rozszyfrować dzieło, aby wprowadzić je w określony społecznie obieg. Oznacza to zarówno sprowadzenie danego komunikatu lit, do systemu warunkujących go zasad (a więc DEKODOWANIE), jak też ustosunkowanie nowego komunikatu wobec „języka” przyzwyczajeń literackich czytelnika (REKODOWANIE)
- Wypowiedź krytyczna.
To przekaz słowny o innym przekazie, zawiera informacje o informacjach a nie o stanach rzeczy. Jest komunikatem, dla którego komunikowanym stanem rzeczy pozostaje inny komunikat. To wypowiedź metajęzykowa (metaliteracka).
- 2 podejścia poznawcze do dzieła:
Pierwsze polega na sprowadzeniu nieznanego do znanego (lub prawdopodobnego do pewnego), drugie - polega na sprowadzeniu czegoś, co jest indywidualne, do czegoś, co jest ogolne.
- Ocena a wartościowanie.
Sławiński przyjmuje za Henrykiem Elzenbergiem, że OCENA to tyle co stwierdzenie, czy dany przedmiot jest wartościowy, natomiast WARTOŚCIOWANIE to tyle, co orzekaniem jakie cechy owego przedmiotu stanowią o jego wartości. Wartościowanie nie podlega sprawdzianowi prawdy - fałszu, lecz podpada pod sprawdzian zasadności - bezzasadności. Ocena faktu literackiego polega na przyrównaniu go do jednolitego systemu kryteriów.