RÓŻNICE INDYWIDUALNE

1. Ogromne zróżnicowanie zmian fizycznych i umysłowych w wieku podeszłym(niektórzy są schorowani i niedołężni w wieku 50-60lat a inni pełni życia w wieku 80-90lat)

2. Pomiar zakresu słownictwa:

• Badany A- kobieta, gospodyni domowa(jej mąż żyje i jest zdrowy)

• Badany B- nauczycielka(rozwiodła się w wieku 60l. przeszła na emeryturę, zaczęła chorować

• Badany C-mężczyzna, wyższe wykształcenie, pracownik biurowy, zły stan zdrowia obniżył jego wyniki

• Badany D- ukończył szkołę podstawową, urzędnik, po przejściu na emeryturę jego zakres słownictwa się powiększył, zmalał po śmierci żony i gdy pojawiły się u niego problemy zdrowotne

3. Poglądy wyjaśniające te zróżnicowanie:

• Hipoteza spadku końcowego kompetencji- założenie, że dorośli utrzymują świetny poziom do czasu kilku lat przed śmiercią, w którym ich stan fizyczny i psychiczny się pogarsza

• Poszukiwanie indywidualnych cech- dziedziczność i styl życia mogą warunkować różnice w prędkości i wzorze starzenia się

KOŃCOWY SPADEK- opisuje model spadku poziomu funkcjonowania poznawczego w ostatnich latach życia; tzn. do 5-7 ostatnich lat życia zdolności poznawcze nie zmieniają się, ale później gwałtownie spadają.

Końcowy spadek dotyczy umiejętności wytrenowanych, natomiast zdolności fizyczne i nietrenowane sprawności poznawcze obniżają się stopniowo

DZIEDZICNZOŚĆ:

• Długość życia i liczba schorzeń poprzedzających zgon może być uwarunkowana genetycznie(długość życia bliźniaków jednojajowych jest bardziej podobna niż dwujajowych)

STYL ŻYCIA A ZDROWIE:

• Niuanse stylu życia osób starszych to: nawyki zdrowotne, treningi fizyczne i umysłowe, adekwatność wsparcia społecznego

ZDROWIE

Określa stan fizyczny i psychiczny osób starszych

Osoby które ok. 65r.ż cierpią na kilka chorób przewlekłych wykazują większą utratę zdolności niż Ci którzy nie cierpią na żadne dolegliwości. Jest to spowodowane głownie procesami chorobotwórczymi(schorzenia naczyniowo- sercowe zmniejszają dopływ krwi do np. mózgu a to ma negatywny wpływ na zdolności uczenia się i zapamiętywania)

Gwałtowniejszy i wcześniejszy spadek zdolności fizycznych u osób, których zniedołężenie ogranicza regularne ćwiczenia.

NAWYKI ZDROWOTNE:

• Mają bezpośrednie znaczenie również dla osób zdrowych

• Palenie obniża poziom aktywności fizycznej

• Zbyt niska/wysoka masa ciała zwiększa ryzyku śmierci w ciągu następnych 17lat

ĆWICZENIA FIZYCZNE:

• Przyczyniają się do wydłużenia życia oraz obniżają ryzyko zachorowania na choroby serca, raka, osteoporozę, cukrzycę, problemy żołądkowo- jelitowe i artretyzm

• Regularne ćwiczenia pozytywnie wpływają na fizyczne funkcjonowanie osób starszych

• Ćwiczenia fizyczne podtrzymują wysoki poziom funkcjonowania poznawczego starszych ludzi(osoby czynne zawodowo mają lepsze wyniki w testach poznawczych niż osoby bezczynne)

• Przyczyny braku aktywności u osób starszych: zły stan zdrowia, bóle artretyczne, nieświadomość „co wypada a co nie”, wstyd w eksponowaniu starzejącego się ciała, brak transporty do miejsc rekreacji, lęki, przemęczenie.

ĆWICZENIA UMYSŁOWE:

• Forma umysłowa jest tak samo ważna jak kondycja fizyczna

• Osoby które wykonują złożone czynności umysłowe mogą zahamować lub odwrócić skutek pierwotnego starzenia się(zapobiec zmniejszeniu się masy mózgu)

• Uczenie się na pamięć poprawia jej sprawność

• Zadania wymagające rozumowania podtrzymują tę sprawność

• Czytanie wzbogaca zasób słownictwa i utrzymuje je na tym samym poziomie

WSPARCIE SPOŁECZNE

• Wsparcie społeczne wpływa zarówno na funkcjonowanie fizyczne jak i poznawcze

• ryzyko śmierci zwiększa się u osób odizolowanych społecznie

• Podtrzymywanie zdolności w ostatnich latach życia sprawi że wiele osób starszych zachowa swoje zdolności umysłowe i fizyczne aż do śmierci.

---