56165

pierwszy, lecz takiej nie ma, ona sama musiałaby być bytem pierwszym. Wobec tego, że jej nie ma trzeba przyjąć istnienie koniecznego bytu pierwszego.

Ad2) Taki byt pierwszy jest nieograniczony. To jest jego prawdziwa natura. Nieograniczoność to jest nieskończoność. Jako nieograniczony obejmuje sobą wszystkie byty. Stwarza je rozumem, sam jest rozumem. Bóg spełnia warunek doskonałości i wzniosłości. Jest rozumny, nieskończony, jest dobrem najwyższym. Z nieskończoności wynika wolność Boga. Jest to wolność idąca tak daleko, że Bóg sam decyduje, nie ma racjonalnych wytłumaczeń decyzji Boga. Przestrzega tylko zasady niesprzeczności. W Bogu nie ma różnicy między intelektem a wolą. Jak Bóg poznaje tak wszystko bytuje, intelekt uzasadnia decyzje woli.

Duns Szkot chciał świadomie zbudować syntezę augustynizmu z tomizmem, lecz jego postawa odbiegała od św. Tomasza:

-    po pierwsze, kiedy akcentuje przewagę wiary nad rozumem (wg Tomasza tajemnice wiary nie mogą być dowodzone),

-    po drugie, ogranicza zakres prawd, które są nieosiągalne rozumowi: nieśmiertelność duszy, miłość, prawda.

Nie kwestionuje żadnych prawd, ale nic do nich nie ma nauka.

Przewaga woli nad intelektem

Duża rola intuicji w poznaniu intelektu. Dzięki intuicji poznajemy różne rzeczy. W poznaniu wola kieruje rozumem, ona jest wiedzą najdoskonalszą. Boga należy też traktować jako wolę. Bóg jest wolny w swych wyrokach, granicą jest zasada niesprzeczności i dwa pierwsze przykazania. Wola Boga jest nieograniczona. To jest źródło całego irracjonalizmu Dunsa Szkota.