80075

Ideologia kontrreformacji:

Reformacja, humanizm i antropocentryzm uprowadziły ogromne zamieszanie w Kościele katolickim. który zmuszony został do podjęcia wewnętrznej reformy i przywrócenia jedności religijnej (próba odzyskania utraconego status quo). W celu umocnienia katolicyzmu i przywrócenia utraconej pozycji kościół przystąpił do działania:

a)    w 1540 roku papież Paweł III powołał nowy zakon - Towarzystwo Jezusowe, założone pizez Ignacego Loyolę. Jezuici ślubowali, obok zwykłych cnót zakonnych bezwzględne posłuszeństwo papieżowi. Głównym ich zadaniem było zw^ralczanie reformacji w^r państwach Europy (twoizenie sieci szkół parafialnych wychowanie młodzieży arystokratycznej, uczestniczenie w życiu politycznym, itd.)

b)    w 1542 roku utworzono przy papieżu Centralny Trybunał Inkwizycyjny rozstrzygający sprawy o herezję.

c)    ostatecznie program kontrreformacji został przyjęty na soborze trydenckim (1545-1563):

•    główne postulaty soboru:

wykładania Pisma Św. należy wyłącznie do Kościoła

nauka teologów katolickich ma być traktowana na równi z Biblią

podtrzymywano warunek zbawienia jakim były: podległość wierze i wykonywanie dobrych uczynków

potwierdzono naukę o odpustach zreformowano liturgię, ustalono nowe formy kultu świętych podkreślano zwierzclmość papieża w^r kościele zadbano o podniesienie umysłowe i moralne kłem rozbudowano system cenzury i aparat inkwizycyjny

d)    szkoła w^f Salamance: była to jezuicka szkoła, która „wydała" Suareza. Ballarmina. Molina i innych „szennieizy" tej katolickiej reakcji

•    poglądy członków szkoły:

-    głosili, iż ideologia kontrreformacji winna uwzględniać realia polityczne i społeczne poszczególnych państw' (tam. gdzie monarcha był katolicki chętniej szedł na kompromis i ustępstwa w stosunku do kościoła)

-    jedynie silne mieszczaństwo może przynieść zwycięstwo katolicyzmowi (dopuszczali zysk od odsetek z udzielanych kredytów - lichwę), ale tylko w państwach o ustroju gospodarczym wczesnokapitalistycznym

natomiast w społeczeństwach feudalnych, głosili sojusz kościoła ze szlaclttą (ogromna elastyczność polityki kościelnej)

Suarez. określając stosunki kościoła do władzy państwowej, sięgnął do teorii ideowo wspierającej we Francji kalwińskich monarchomachów (głosił, że człowiek jest naturalnie wolny, to lud ustanawia konkretną władzę państwową - suwerenność ludu; dopuszczalny jest. jego zdaniem, każdy ustrój, byle legalny, jedynie wyższa jest jedynie władza papieska, która pochodzi bezpośrednio od Boga - jest to ewidentne odwołanie do doktryny papalizmu) przedstawiciele tej szkoły uznawali za dobre tylko to państwo, które respektuje interesy Kościoła (i odwrotnie)

-    głosili daleko idącą nietolerancję (dla heretyków jedynie kara śmierci) - powrót do starej tezy Tomasza z Akwinu

Ostatecznie kontrreformacja poniosła klęskę, ponieważ nastąpił diametralny wzrost samodzielności politycznej mieszczaństwa, pogłębiały się przejawy laicyzmu w życiu społecznym. Upadek kontrreformacji otworzył drogę ku racjonalistycznej ideologii oświecenia.