99918

przegubowym, uzyskujemy ich stabilizację i możemy traktować jako konstrukcję statycznie niezmienną (rys. 9.24). Przy przypadkowym jednostronnym obciążeniu P stropnica musiałaby w tej sytuacji podnieść do góry część nadkładu nad przeciwległym stojakiem, co jest niemożliwe przy przeważającym obciążeniu pionowym. W układzie podłużnym odrzwia usztywniamy rozporami pośrednimi. W obliczeniach statycznych odrzwia traktujemy jako ramy sta tycznie wyznaczalne obciążone ciśnieniem górotworu wyznaczonym uproszczonymi wzorami. Możemy też dobierać icłi nośność na podstawie doświadczeń realizacji budowli podziemnych w podobnych warunkach geologicznych.

Przestrzeń między ażurowo ustawionymi odrzwiami może być zabezpieczona okładziną, którą wykonujemy z bali, desek bądź obrzynkowych odpadów drewna okrągłego. Jest ona układana na odrzwiach jako poszycie ciągle lub ażurowe, głównie w stropie wyrobiska, aczkolwiek może też chronić jego ociosy. Należy pamiętać, że wykładzinę układamy po zmontowaniu odrzwi, musimy więc ułożyć ją tak, aby istniała możliwość wprowadzenia nowych elementów od Środka sztolni. Okładzina szczelna musi więc być oddalona od odrzwi i podklinowana. Po usunięciu klinów można wtedy wprowadzić elementy następnej okładziny. Przy ażurowym rozstawie elementów są one układane mijankowo z wykorzystaniem wolnej przestrzeni, gdzie odrzwia nie przylegają do górotworu. Podstawowym zadaniem okładziny jest ochrona sztolni przed lokalnymi obwałami górotworu, szczególnie rozdrobnionego sypkiego lub silnie nawodnionego. Często okładzina jest dodatkowo uszczelniana materiałami włóknistymi, aby dopuszczając wycieki wody eliminować sufozję gruntu. W szczególnie słabym górotworze występuje też potrzeba zabezpieczenia czołowej ściany wyrobiska. Zabezpieczenie takie wykonuje się najczęściej w postaci pełnych lub ażurowych płyt, którymi podpieramy ścianę, a następnie rozpieramy stemplami ułożonymi poziomo.

Zależnie od rodzaju górotworu sztolnie można wykonywać w następującej kolejności:

*    w górotworze dostatecznie ustabilizowanym najpierw wykonujemy wyrobisko na głębokości jednego zabioru, a następnie montujemy odrzwia i układamy na nich okładzinę,

*    w górotworze słabym, niestabilnym najpierw wbijamy okładzinę na głębokość o 30-50% większą niż sięga zabiór, co zapewnia jej oparcie na caliźnie nienaruszonej, a dopiero pod jej osłoną drążymy wyrobisko i ustawiamy odrzwia w celu ostatecznego podparcia sztolni (rys. 9.25).

Na podobnej zasadzie można wyodrębnić dwa sposoby zabezpieczenia czoła wyrobiska podziemnego. W przypadku bardzo słabego nawodnionego górotworu, najpierw