3784493885

konsekwentny w tym zapatrywaniu, gdyż w uzasadnieniu orzeczenia wyraził pogląd, że system kapitałowy ubezpieczenia emerytalnego oparty jest na przymusie oszczędzania na starość w prywatnym funduszu emerytalnym, co z mojej ocenie wskazywałoby raczej na prywatny charakter tych środków. Według drugiego poglądu środki zgromadzone w OFE mają charakter prywatny. W uzasadnieniu tego stanowiska argumentuje się, że po wpłaceniu składki na rachunek w funduszu emerytalnym będącym instytucją prawa piywatnego ubezpieczony dalej pozostaje pełnoprawnym właścicielem kwoty składki²⁷. Podkreśla się również, że otwarte fundusze emerytalne są instytucjami piywatnymi, gromadzą przymusowe oszczędności, co oznacza prywatyzację składki wpłacanej do funduszu²⁸.

Dyskusja na temat charakteru prawnego środków zgromadzonych w OFE zasadniczo koncentruje się jak w idać na problemie źródła wpłat do funduszu. Tymczasem w mojej ocenie jest to ważny argument, któiy należy brać pod uwagę, ale nie decydujący. Składka na ubezpieczenie emerytalne, po przekazaniu do funduszu, stanowi mienie OFE. który został wyposażony w osobowość prawną. Konsekwencją przyznania OFE przymiotu osobowości prawnej jest to, że fundusz jest wyłącznym podmiotem praw a do środków w nim zgromadzonych, co powinno mieć w mojej ocenie decydujące znaczenie dla oceny charakteru praw nego tych środków. Nie powinno zaś budzić wątpliwości, iż OFE są insty tucjami prywatnymi, o czym przesądza tryb ich tworzenia, struktura i zasady działania. Z uwagi na rozmiar niniejszego opracowania nie jest możliwe szersze rozwinięcie tego zagadnienia, niemniej jednak wskazać należy, że zarówno utworzenie OFE, jak i zakończenie przez nie działalności zależy od woli powszechnego towarzystwa emery talnego, które jest przedsiębiorcą działającym w formie spółki akcyjnej dla osiągnięcia zysku. OFE jest w rzeczywistości wyłącznie zinstytucjonalizowaną masą majątkową, o której losach decyduje powszechne towarzystwo emerytalne, będące jedynym organem funduszu. Towarzystwo prowadzi działalność w interesie członków OFE na zasadach komercyjnych, kierując się zasadą maksymalizacji swoich zysków. Choć OFE są wykonawcami ubezpieczeń społecznych, to jednak ich działalność ma charakter typowy dla instytucji zbiorowego inwestowania i prowadzona jest w formach niewładczych²⁹. Wprawdzie środki zgromadzone w OFE mogą być przeznaczone wyłącznie na sfinansowanie emerytury’, ale wartość tych środków, a tym samym wysokość emerytury, jest niepewna, gdyż zależy od min. wartości składek i efektywności polityki inwestycyjnej. Ryzyko finansowe związane z inwestowaniem zgromadzonych środków’ ponoszą zatem przede wszystkim członkowie OFE, w mniejszym zaś stopniu towarzystwo emerytalne³⁰, zaś państwo wy stępuje w systemie jedynie jako ..płatnik ostatniej instancji". Rola państwa jest zatem w systemie kapitałowym zasadniczo odmienna niż w systemie repartycyjnym - państwo nie bierze udziału w gromadzeniu i pomnażaniu funduszy, a jedynie nadzoruje ten proces, gwarantuje pokrycie niedoboru, nie daje zaś gwarancji wypłaty świadczenia na z góry określonym poziomie³¹, co oznacza przerzucenie przez państwo na ubezpieczonego odpowiedzialności za wysokość przyszłej emery tury³².

Wszystko to prowadzi do wniosku, że publicznoprawna składka na ubezpieczenie emerytalne po przekazaniu do OFE zmienia swój charakter na prywatny, stając się częścią aktywów prywatnej osoby prawnej. Odrębnych rozważań wy maga natomiast ocena prawa przysługującego członkom funduszu do tak określonego majątku.

poz. 178).

²⁷    M. Kulesza, P. Radziewicz, Kwalifikacja prawna..., s. 13.

²⁸    U. Kalina-Prasznic, Uwagi.... s. 2 i n.

²⁹    Szerzej na temat charaktem członkostwa w OFE zob. A. Jabłoński, Charakter prawny członkostwa w otwartym lunduszu emerytalnym, w: Konstrukcje..., s. 189 i n.

³⁰    Por. zasady pokrywania niedoboru określone w art. 176 u.o.f.f.e.

Por. R. Pacud, Rola państwa w organizacji i funkcjonowaniu systemu emerytalnego, w: Konstrukcje..., s. 391 i n.

³² Państwo ma jedynie obowiązek dopłaty do gwarantowanej emerytur)' minimalnej w przy padku, gdy emerytura przysługująca z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych łącznic z emeryturą dożywotnią lub okresową z zakładu emerytalnego okaże się niższa niż kwota minimalnej emerytury gwarantowanej (art. 87 ust. 1 i 2 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społeczny ch: tekst jedn. Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.).