6897704119

952

ZDARZENIA - KSIĄŻKI - LUDZIE

Maslow wprowadził rozróżnienie motywacji wynikającej „z braku” i motywacji wynikającej „z potrzeby rozwoju" (deficiency motivation i growth motivation). Psychologia powinna zająć się badaniem tych czynników od których uzależniona jest motywacja drugiego rodzaju, mianowicie motywacja rozwoju.

2.    SUBIEKTYWNY PUNKT ODNIESIENIA

„Poznać i zrozumieć drugiego człowieka nie można wtedy, gdy myśli się o nim, lub za niego, ale tylko wtedy gdy myśli się z nim i przez niego" (C. Rogers)

Zdaniem psychologów humanistycznych pełne poznanie psychiki drugiego człowieka można osiągnąć tylko poprzez tzw. obraz siebie danej osoby (self concept).

Obraz siebie: „zespól pojęć, ocen i sądów zorganizowanych wokół ,ja' ,mnie’, czyli krócej — myślowe oceny siebie. Obraz siebie stanowi strukturę całkowicie nabytą. Rozwija się od dzieciństwa, głównie przez intro-jekcję ocen innych ludzi w kontaktach interpersonalnych. Chodzi tu głównie o oceny tzw. osób znaczących, tzn. takich, na których ocenie danej jednostce zależy. Drugim źródłem obrazu siebie obok ocen innych jest własna refleksja oceniająca, powstała na podłożu negatywnych lub pozytywnych doświadczeń życiowych jednostki. W ten sposób tworzy się podwójna struktura obrazu siebie — obraz siebie realny (taki jestem), oraz obraz siebie idealny (takim chciałbym być).

W rozwoju osobowości, w percepcji bodźców i reagowaniu na nie obraz siebie odgrywa istotną rolę. Wszelkie bowiem oddziaływujące na jednostkę bodźce wpływają na nią poprzez jej obraz siebie, i to obraz siebie taki, jaki jednostka ma w danej chwili (obraz siebie aklualny). Obraz siebie jest jakby pryzmatem, który faktom obiektywnym nadaje w indywidualnym świecie jednostki jedyny i niepowtarzalny kształt. Jest jakby filtrem, który selekcjonuje bodźce i nadaje im subiektywne znaczenie. Stąd zrozumieć drugiego człowieka można tylko poprzez ten pryzmat obrazu siebie, z wewnętrznego punktu odniesienia.

3.    NASTAWIENIE PRZYSZŁOŚCIOWE I CELOWE

Istnienie ludzkie rozgrywa się w trzech wymiarach czasowych — teraźniejszość, przeszłość i przyszłość. Psychologia głębi kładła szczególny nacisk na drugi wymiar — przeszłość. W związku z tym — jak mówił Z. Freud — „dziecko jest ojcem człowieka dorosłego”, ważność okresu wczesnego dzieciństwa dla formowania się osobowości człowieka dorosłego. Psychologia egzystencjalna natomiast największą wagę przypisuje teraźniejszości — przeżywaniu swojego istnienia w konkretnej sytuacji, „tu" i „teraz”,