8476758530

Z ŻAŁOBNEJ KARTY 389

Swoje dzieciństwo Andrzej wspominał rzadko. Wiadomo, że ojciec bywał bezrobotny, mimo że ostrowicka huta była jednym z zakładów przemysłowych COP-u, ale — jak to w życiu bywa — ci, którym nie wszystko się podobało bywali bezrobotni. To chyba utwierdzało przekonania matki Andrzeja, która wpajała synowi, że im więcej będzie umiał, tym łatwiej będzie mu żyć. Druga wojna światowa nie miała większego wpływu na Jego szkolne dzieciństwo. Maturę zdobył w Ostrowcu w 1950 r. Jako uczeń niewątpliwie zdolny, na dodatek z rodziny robotniczej, przyjęty został na Wydział Lekarski w Warszawie. Sukces, jakim było przyjęcie na medycynę był jednak tylko częściowy. Na początku I roku studiów prowadzona była rekrutacja na studia zagraniczne w ówczesnym ZSRR. Andrzej Gromek na te studia został zakwalifikowany. Wylądował na Wydziale Fizjologii Zwierząt Uniwersytetu w Rostowie nad Donem, który ukończył w 1955 r. Na oficjalnych dokumentach o ukończeniu studiów figuruje pieczęć „Państwowy Rostowski Uniwersytet im. W. M. Mołotowa”, ale trzydzieści kilka lat przedtem Uniwersytet ten nazywał się „Imperatorski Warszawski Uniwersytet z tymczasową siedzibą w Rostowie nad Donem”. Były to więc studia zagraniczne, ale na upartego można mówić, że A. Gromek ukończył Uniwersytet Warszawski. Tak oto „biolog fizjolog zwierząt” wrócił do Warszawy i rozpoczęła się jego życiowa przygoda z Polską Akademią Nauk, która trwała 40 bez mała lat Prof. Ludwik Paszkiewicz, opiekun pierwszoroczniaków z „wyprawy rostowskiej”, z którym Andrzej pozostawał nie tylko w kontakcie, ale i w przyjaźni jaka łączy nauczyciela z uczniami, przekonał go, że ukończenie studiów w zakresie fizjologii zwierząt nie musi oznaczał definitywnego rozbratu z medycyną. I tak od 1956 r. rozpoczął pracę w Zakładzie Patomorfologii PAN jako asystent Zakład Patomorfologii przekształcił się w Zakład Patologii Doświadczalnej PAN, by w 1967 r. stać się częścią Centrum Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej PAN (obecnie Instytut — Centrum Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej PAN). Andrzej Gromek z asystenta awansował na starszego asystenta, adiunkta i kierownika Zespołu Neurochemii CMDiK (1968). W 1963 r. uzyskał w Instytucie Immunologii i Terapii Doświadczalnej PAN stopień doktora nauk przyrodniczych za pracę „Metabolizm acetylocholinowy w ośrodkowym układzie nerwowym świnek morskich podczas niedotlenienia”, a w styczniu 1977 r. przed Radą Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznej w Lublinie obronił rozprawę hablitacyjną i uzyskał stopień doktora habilitowanego nauk przyrodniczych w zakesie biochemii, przedstawiając rozprawę pt. „Zaburzenia metabolizmu komórkowego mózgu w warunkach niedotlenienia”. W czerwcu 1977 r. Rada Naukowa CMDiK PAN uchwaliła wniosek o nadanie A. Gromkowi tytułu docenta. Jego dorobek naukowy jako pracownika Centrum Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej jest godzien pozazdroszczenia: przeszło 40 publikacji naukowych wydanych w kraju i w zagranicznych czasopismach naukowych, wypromowanie 3 doktorów, kierowanie wieloma pracami magisterskimi, prowadzenie wykładów na kursach dla lekarzy w Akademii Medycznej w Warszawie, kilka zagranicznych staży naukowych. W opiniach służbowych z tego okresu znaleźć można także wysoce pozytywne oceny działalności organizatorskiej — zorganizowanie od podstaw warsztatu badawczego Zakładu, owocna działalność w zakresie kształcenia kadr, wreszcie konkluzję, że był aktywnym i twórczym badaczem komórkowych procesów metabolicznych.

W 1973 r. nastąpił jednak zakręt w Jego tak dobrze rozwijającej się karierze naukowej. W Polskiej Akademii Nauk zawakowało wtedy stanowisko dyrektora Biura Współpracy Naukowej z Zagranicą i przekonano Go, że powinien to stanowisko objąć. Zakładał przy tym, że będzie łączyć swą pracę naukową z kierowaniem Biurem, co jednak okazało się tylko założeniem. W pracy naukowej, szczególnie w pracy eksperymentatora, każde oderwanie się od warsztatu badawczego jest niekorzystne. Odejście od pracy badawczej było niewątpliwym błędem w Jego karierze zawodowej. Po trzech latach kierowania Biurem został zastępcą dyrektora ds. naukowych w Stacji Naukowej PAN w Paryżu i na tym stanowisku pracował przez dwie kadencje do 1982 r. Znowu wypada zacytować opinię ówczesnego dyrektora Stacji, który podkreśla wyjątkową sumienność i dokładność A. Gromka oraz Jego inicjatywy umożliwiające wzbogacenie form współpracy naukowej z Francją.

Po powrocie z Francji dwuletnia (1982-1984) praca na stanowisku doradcy sekretarza naukowego PAN była kolejnym urzędniczym epizodem w Jego działalności. W 1985 r. powołany został na stanowisko dyrektora Ośrodka Informacji Naukowej PAN, placówki — jak to określał