2808184834

Historia myśli psychologicznej wykład 3 Prof. Bobryk str. 1

Proszę Państwa jesteśmy w trakcie omawiania sobie psychologii introspekcyjnej, czyli tego pierwszego, wielkiego kierunku psychologii, jaki panował od początku jej instytucjonalnego powstania aż do, i tutaj dokąd to zależy czy będziemy brać pod uwagę Europę, czy Stany. Jeżeli chodzi o Europę to, które rejony? To w pewnym sensie można powiedzieć, że w Europie psychologia introspekcyjnabyła wyparta dopiero przez behawiaryzm, a on do Europy właściwie trafił już po wojnie, chociaż wiele lat przed wojną, mówię tutaj o II Wojnie Światowej, rozpoczął się w Stanach.

Zatem, jeżeli to kółeczko tutaj oznacza to wszystko, co należy do psychologii introspekcyjnej to, to obrik, które częściowo jest zaznaczone przerywaną linią oznacza to wszystko, co się zalicza do asocjacjanizmu. Chociaż w większości psychologia introspekcyjną a zwłaszcza na początku jej powstania była psychologią asocjacjom styczną ta jednak zakresy tych pojęć się nie pokrywają Po pierwsze nie każda psychologia Mroscekcyjna była psychologią asacjtldomayczfla, a poza tym do asocjacjanizmu należą jak Państwo wiecie takie rzeczy, które z introspekcjanizmem nic nie mają wspólnego. Asociacionizmem iest także behawiaryzm. przynajmniej w.floczaftawej.Maiei postaci,. Asariadanizm ta jest laki snasob myślenia adłam się wyróżnia jakieś elementy, jakieś atomy nsychirzne i bada strukturę psychiki, badając połączenie miedzy tvmi elementami, a te połączenia to są skojarzenia czyli asocjacje. A zatem te elementy mogą być w świadomości i wtedy będzie to psychologia introspekcyjna, ale mogą to być bodźce i reakcje na przykład, połączone ze sobą pewnymi skojarzeniami utrwalonymi. Tojestnp. klasyczny behawiaryzm

Co zatem było w psychologii introspekcyjnej i dlaczego było cokolwiek innego, poza asocjacjonizmem? W sensie takim podejściem, jakie się powiada, że w świadomości znajdują się jakieś proste elementy, pochodne wrażeń. One się łączą ze sobą i tak powstaje całość życia psychicznego. To jest ten sposób opis,ywania psychiki, którą psychologia odziedziczyła po filozofii, przede wszystkim po brytyjskiej filozofii empirycznej. I który rzeczywiście dominował na samym początku jej powstania. Ale w miarę jak zaczynana się zastanawiać nad tym czym właściwie mogłaby być psychiką jak ją należy badać, jaka jest struktura tej psychiki, to jak Państwu już sygnalizowałem, odkrywano w samej psychice takie zależności i takie elementy, które asocjacjanistycznie się nie dadzą wyjaśnić.

Pierwszą szkołą która podważyła asocjacjonistyczne podejście w psychologii iniiospekcyjne była tzw. Szkoła Wtirzburska. Szkoła Wtirzburska właściwie prowadziła takie same badania jak pozostań psychologowie, natomiast o ile większość psychologów introspekcyjnych skupiała się na badaniu percepcji przede wszystkim wierząc w to, że jest to jak gdyby podstawa życia psychicznego, to przedstawiciele Szkoły Wiirzburskiej zaczęli badania nad bardziej złożonymi procesami, przede wszystkim nad procesami myślpnia. Oczywiście stosowali dokładnie taką samąmetodę jak wszyscy irmitzn introspekcję i eksperyment. Wykonywań różne eksperymenty, w których towarzyszyła introspekcjaibadań co się dzieje w psychice.

Badano rozwiązywanie problemów. Od takich bardziej złożonych problemów do stosunkowo prostych.

Jednym z przedstawicień Szkoły Wiirzburskiej, takim najbardziej głośnym i najczęściej cytowanym był Narcyz Ach. Narcyz Ach prowadził badanią które w miarę przekonujący w tych czasach sposób pokazały, że nie można z istniejącymi i utrwalanymi już skojarzeniami, czyń asocjacjami, pomiędzy jakimiś utrwalanymi w świadomości elementami wyjaśnić przynajmniej część pewnych zjawisk psychicznych. Eksperymenty Acha, przynajmniej niektóre z nich, były proste. Mógł to być eksperyment, który za chwilę opiszę. Osoby badane widziały karty z cyframi. Zawsze pokazywano im dwie karty i to mogła być cyferka osiem i dwa. Te osoby należały do różnych grup tak, że były nastawiane na nieco inne operacje z tymi cyframi, tzn z cyframi w ogóle, nie z tymi, które w danej chwiń widziały. Wcześniej nie nastawiono ich na wykonywanie żadnych operacji z ósemką i z dwójką ale nastawiane, że w ogóle jak są cyfry to należy np. je dodawać. Albo inna grupa była nastawiana na to, że jak są cyfry to należy je odejmować. Jeszcze inna, że należy je mnożyć albo dzieńć. W zależności od tego nastawienia reakcje na widok ósemki i dwójki były albo dziesięć, albo sześć, albo szesnaście, albo cztery, co oznaczało, że przebieg procesów psychicznych jest zdeterminowany nie już utrwalonymi jakimiś asocjacjami. Mam tu na myśń konkretne skojarzenia między konkretnymi elementami, które gdzieś siedziały w pamięci, ale zdeterminowane iest w zasadzie pewnym celem, tym co ma być. Jeżeńktoś ma taki cel, żeby sobie mnożyć, to sobie mnoży niezależnie od tego co tam widzi. Wykazano w ten prosty sposób, że przebieg procesów psychicznych nie zależy od tego co już było, co zostało utrwalane, jak myślą klasyczni psychologowie i asocjacjanistyczni a także myśleń behawiaryści, ale w zasadzie od tego co ma być, jeśń tak można powiedzieć. Zresztą w bardziej złożonych badaniach nad rozwiązywaniem problemów, takich problemów z jakimi tam Państwu się w szkole spatykań na lekcjach matematyki, fizyki, czy innych

Osoby badane donosiły, dokonując introspekcji podczas rozwiązywania tych problemów informowały o dwóch rzeczach. Po pierwsze o tym, że przy takim rozwiązywaniu problemów stale w ich świadomości obecny jest taki trudno uchwytny introspekcyjnie element, który ma coś wspólnego z rozwiązywaniem zadanią jest jak gdyby tym antycypawalnym, przewidywalnym rozwiązaniem zadania i że ten element, który jest słabo uchwytny w świadomości determinuje przebieg procesów myślowych Zatem procesy myślowe nie są zdeterminowane