106104

Historia myśli psychologicznej wykład 2 Prof. Bobryk str. 2

Herbaitowi również zawdzięczamy wprowadzenie do psychologii pojęcia percepcji. Potem zresztą to pojęcie badało wieki psychologów, także eksperymentalnie już to określili. Mówiąc najkrócej to apercepcja jest takim zjawiskiem mówiącym o formowaniu się nowych wyobrażeń na przykład, bo przeważnie wyobrażeniami się zajmowali psychologowie, pod wpływem tego. co już jest w świadomości To jak spostrzegamy rzeczywistość zależy od tego, co już wcześniej spostrzegaliśmy, czego się już nauczyliśmy. To w modelu herbartowskim oczywiście dawało się opisać w postaci tego mechanicznego przyciągania się i odpychania owych kuleczek, atomów psydiicznych. Jeśli coś się pojawia, jakaś kuleczka percepcyjna w naszej świadomości, to ona przyciąga albo odpycha inne kuleczki i przyciąga także to. co było w naszej psychice, czyli jakieś stare wyobrażenia. No i tworzy się w ten sposób całość powiązanych kuleczek percepcyjno-pamięciowych. Zatem to co widzimy, widzimy przez pryzmat, mówiąc potocznie tego. co już w świecie oglądaliśmy. To. co kiedyś przeżywaliśmy ma wpływ na to, co obecnie do nas dociera i jak to dociera.

Można to wyjaśniać w modelu mechanistycznym. można wyjaśniać inaczej.

Właściwie jeszcze przed Wundtem i nurtem, który Wundt zapoczątkował zakładając laboratorium było wielu badaczy, o których Patistwo słyszeli pewnie wielokrotnie, którzy nie byli jeszcze instytucjonalni zawodowo, inaczej psychologami, bo psychologii jako wyodrębnionej nauki nie było. ale robili mniej więcej takie badania, jakie robiono w Laboratorium Lipskim. A tam głównie robiono badania nad percepcją.

Patistwo słyszeli o praw ie Webera-Fedinera. Na ogół to prawo się przedstawia w takim kontekście, że jest to taki dobry przykład właściwego zastosowania metody eksperymentalnej, że można było eksperymentalnie ustalić jakie są zależności pomiędzy np., no bo o tym mówi to prawo, zresztą niezależnie przez Webera i Feclinera sformułowane, jakie są zależności pomiędzy obiektywną, fizyczną siłą bodźców jakie docierają do człowieka a subiektywnym wrażeniem. I prawo Webera-Fecluiera mówi. że aby siła subiektywna wzrastała w postępie artymetycznym to siła bodźców musi wzrastać w postępie geometrycznym, czyli przy silnych bodźcach potrzeba większego przyrostu siły bodźca, żeby to zostało subiektywnie odczute.

Tutaj jest to prawo ilustrowane eksperymentalnie, można na przykładzie najrozmaitszej modabiości bodźców zmysłowych pokazać, że tak jest. Najprostszy eksperyment to porównywanie wagi ciężarków różnej wielkości. Chwyta się dwa ciężarki i pyta się osobę badaną czy one są równej, czy różnej wielkości, no i sprawdza się jaka różnica wagi może być zauważona. Jeśli są to bardzo lekkie ciężarki to niewielkie różnice są zauważalne, jeśli są kilku kilogramowe to trzeba większej różnicy wagi. aby można było ocenić, że to są różne ciężarki I tak samo jest z siłą bodźców innych modalnoścl Ale to prawo powstało nie w wyniku badania. Ono potem jak zostało sformułowane zostało potwierdzone w takich i innych eksperymentach.

Feduier 20 października 1850 roku miał pewną wizję, która pokazała, że można połączyć w jedno świat materii, świat liczb i świat przeżyć psydiicznych. Jednym słowem wszystko co w psychice i wszystko co w materii da się wyrazić ścisłymi matematycznymi formułami. Co oznacza, że w tej wizji fechnerowskiej dotarło do niego coś, co tam już pitagorejczycy uważali, że za tą zmiennością zjawisk kryją się pewne stałe i możliwe do zmatematyzowania struktury.

Po tej wizji Fechner przystąpił do różnych badali, także do badania związku pomiędzy subiektywną siłą wrażeń zmysłowych i ich obiektywnymi właściwościami. Przystąpił także do ustalania matematycznych zależności między jednym a drugim. Tak powstało prawo Webera-Fedinera. Potem okazało się, że to ścisłe i eleganckie prawo po pierwsze obowiązuje tylko dla pewnych zmysłów, po drugie taka prosta, możliwa do matematycznego podania formuła właściwie obowiązuje tylko w pewnych granicach siły bodźców. Nie obowiązuje, gdy to są bardzo, bardzo słabe bodźce i kiedy są bardzo, bardzo silne. Zatem jest to pewne przybliżenie rzeczywistości niż oddanie jej dokładnej istoty.

Takich badaczy jak Fecłuier było na początku XIX wieku, czy jeszcze wcześniej, wielu.

Wundt startował jako filozof. Wundt miał w swojej karierze akademickiej okres, który nazywany jest okresem

heidelberskim. Jak się Państwo domyślacie to wtedy, kiedy......nauczał w Heidelbergu. To jest dosyć długi

okres od 1857 roku do 1874. w którym to okresie Wiuidt stopniowo przekształcał się z filozofa i fizjologa w psychologa. Był to okres, w którym powstał pewien program psychologii, zarówno od strony pewnych twierdzeń teoretycznych, ale przede wszystkim od strony wypracowania pewnej metody. Ta metoda została zastosowana w Laboratorium Wundtowskim. a przypominam, że ono zostało założone w 1869. czyli jakby 5 lat po okresie heidelberskim. To jest ważne, ponieważ wtedy, kiedy laboratorium było założone przez Wtuidta. a zwłaszcza potem, to ten program dla samego Wiuidta, który opracował w okresie heidelberskim już właściwie został odrzucony. Dla niego to było nieatrakcyjne. Zarówno taki eksperymentalny sposób badania zjawisk, jak i pewne teorie, to właściwie Wiuidt już się wtedy wycofywał. Zresztą wycofywał się tak bardzo, że już na początku XX wieku, bodajże w 1913 roku Wiuidt pisał różne teksty, w których był przeciwny oddzielaniu filozofii od psychologii. O tym się na ogół w podręcznikach nie wspomina z różnych powodów. Przede wszystkim dlatego.