106103

Historia myśli psychologicznej wykład 8 Prof. Bobryk str. 2

Tutaj na początku rozróżnienie paru terminów. Psychologia poznawcza to jest szkoła psychologii, tak jak behawioryzm, psychoanaliza itd. Psychologia procesów poznawczych to jest gałąź psychologii tak. jak psychologia sporni, ale niestety się zamiennie używa tych terminów, psychologia poznawcza i psychologia procesów poznawczych. Nie wiem na jakie wykłady Państwo chodzili, czy na psychologię poznawczą, czy na psychologię procesów poznawczych, a to nie znaczy dokładnie to samo.

Z tym się też utożsamia, czy też miesza termin, który po angielsku się nazywa cognitive science, po polsku nie ma dobrego przekładu: nauka o poznawaniu, nauka poznawcza, ale to żle brzmi, najlepiej to chyba przekładać jako kognitywizm. To jest coś szerszego niż psychologia. To jest takie podejście w wielu dyscyplinach nauki. Obecnie wszystko jest poznawcze: gramatyka, etnografia, ekologia, socjologia, cokolwiek byście Państwo nie wymyślili.

No więc albo 50-te. albo 70-te lata. Można np. przyjąć rok 1975. kiedy cognitive science powstała, ale jako ruch ponaddyscyplinamy. Ruch, który miał integrować osiągnięcia wszystkich dziedzin wiedzy, które zajmują się poznawaiuem. Zintegrował przede wszystkim osiągnięcia teorii sztucznej inteligencji i psychologii procesów poznawczych.

Pojawia się też pytanie, czy psychologia poznawcza jest w miarę jednolitym ruchem. Czy można by podać jakieś wspólne cechy każdej teorii, która do tego nuitu się zalicza, bądź jest zaliczana. Poiueważ ten nurt jest bardzo. .. jak jest dominujący, to jest bardzo rozproszony, więc mamy społeczną psychologię poznawczą ona jest wywodzona od jakiś prac, które w momencie kiedy powstawały były uważane za behawiorystyczne. Z kolei inne jakieś kawałki tego ruchu mogą być wywodzone od czegoś innego.

Wydaje się. że istnieją jednak takie trzy cechy obecne w każdej teorii procesów poznawczych, która jednocześnie należy do psychologii poznawczej.

Te trzy elementy są następujące: po pierwsze jest to neomentalizm. To jest prosta sprawa, bo to jest nawiązanie do tej idei. która była w psychologii introspekcjonistycznej. że trzeba badać procesy poznawcze przede wszystkim i dla wyjaśiuema różnych zjawisk, to znajomość procesów poznawczych jest najważniejsza. Tam chodziło przede wszystkim o świadomość. Tutaj nie. a tam stosowane metodę introspekcji. Tutaj także można stosować, ale nie tylko, ale poza tym jest to podobne. Drugi, charakterystyczny element to jest tzw. neostrukturalizm. o tum jeszcze za moment. Trzeci to jest pewien nacisk na badaiue czegoś, co się nazywa przetwarzaniem informacji.

Neostrukturalizm. Jak neostmkturalizm tzn., że był już strukturalizm. także w psychologii. Taki najbardziej znanym stnikturalistycznym podejściem w psychologu to jest podejście piagetowskie coś. co się przed II wojną światową ukonstytuowało. Sam smikntralizm, jako podejście w wiehi dziedzinach, a pojawił się najpierw w lingwistyce, pojawił się jako pewna idea stwierdzająca, że system języka naturalnego jest właśnie systemem, czyli, że jest całością. To oznaczą że nie jest zbiorem elementów. Jak się doda do tego jakiś nowy element, to zmienia się w gruncie rzeczy całość. Zatem jeśli pojawiają się jakieś nowe słowa, to zmienia jeszcze inne. .. np. lekko modyfikuje znaczenie innych słów w danym języka Zatem dodanie elementu wymaga przeorganizowania całości. System ma to do siebie, że jest całością która jeśli jest wytrącona z równowagi przez utratę jakiegoś elemenm, to ta równowaga jest przywracana ptzez przeorganizowanie systemu.

Tak to widzieli językoznawcy, ale jednocześiue ten struktur alizm językoznawczy uczynił lingwistykę taką nauką bardziej, można powiedzieć, abstrakcyjną. Badającą nie tyle reabie zjawiska empiryczne, co jakieś wyabstrahowane ich modele. Z tym wiązało się pewne przekonanie, że za zmiennością zjawisk językowych, czy innych zjawisk, jeżeli się struktur alizm przeniesie na inne tereny, kryją się pewne stałe, mezmienne struktur)’. Co to są strukniry? Struktury to są jakieś elementy, które można wyróżnić, które są połączone relacjami. Zatem trzeba badać, jakie to są elementy, jakie elementy można wyróżnić i jakie relacje je łączą. No i językoznawcy wyróżniali różne elementy. Na poziomie fonetycznym wyróżniali fonemy, ustalali jakie fonemy są w każdym języku, czym się one różiuą jakimi cechami: dźwięczność, bezdźwięczność itd. i opisywali system, przynajmniej tą część systemu języka, opisując te elementy i powiązania, relacje. Np. różnice i podobieństwa między mmi. Na poziomie semantycznym są to morfemu na przykład, najmniejsze jednostki znaczeniowe, które też łączą pewne relacje. Np. są słowa homonimiczne, słowa synonimiczne itd. Podobnie, to już w późniejszym okresie, zaczęto się interesować gramatyką badano strukturę zdań. z jakich elementów się składa. Zdanie składa się np. z pracy werbalnej i nominalnej, ta z kolei się składa z jeszcze mniejszych elementów. Badano, jakie to są struktury. Zaczęto zresztą badań, jak one się zmieniają.

Strukturalizm można podzielić na dwie formy: struktur alizm dynamiczny l klasyczny