2808184839

Historia myśli psychologicznej wykład 2 Prof. Bobryk str. 1

Psychologia introspekcyjna

dwa modele uprawiania kim mistyki. Albo uprawiać ją tak, jak uprawia się nauki przyrodnicze, czy w sposób maksymalnie zbliżany, alba uprawiać ją zupełnie inaczej. Nurt myślowy, który optował za tym pierwszym rozwiązaniem nazywał się scjetyzmem czy pozytywizmem, no i nurt, który właściwie nie ma swojej nazwy, ale jednak od tych propozycji aby humanistykę oddzielić metodologicznie od przyrodoznawstwa było wiele. Pewnym wzorem tutaj, czy prototypem, używając terminologii psychologii poznawczej, były te propozycje, które [Wiltąj] np. zgłaszał.

Ponieważ nauki przyrodnicze rozwijały się tak wspaniale, to znaczy, że wymyślono tam sposób gromadzenia wiedzy i trzeba się tego trzymać. Ten sposób to oczywiście dążenie do tego, aby psychologię uczynić nauką eksperymentalną i ścisłą

Pomysł żeby uczynić jakąkolwiek dyscyplinę nauką ścisłą oparty jest na przekonaniu, że cała rzeczywistość jaka nas otacza, kryją się jakieś stałe prawą jakieś stale zależności, jak i stałe struktury, które można dosyć łatwo wyodrębnić, które można jakoś tam zmatematyzować, czy przy pomocy jakiegoś języka formalnego później to pisać. I poznanie właśnie tych struktur, jakieś ich wyodrębnienie i opisanie jest tutaj drogą do poznania istoty rzeczywistości, tego co w tej rzeczywistości najlepsze.

To tak jak sobie Pitagorejczycy, czy potem Platan wyobrażali, że rzeczywistość tak naprawdę, jak mówili oni, składa się z liczb.

Zatem pomysł uczynienia z psychologii nauki ścisłej oparty jest na takim właśnie, jak powiedziałem założeniu Jeszcze zanim w ogóle zaczęła się wyodrębniać psychologią zanim pojawił się Wundt, o którym dzisiaj przede wszystkim będziemy mówić, no to były inne próby uczynienia z psychologii nauki ścisłej tzn zmatematyzowanej. Te próby nie były zazwyczaj wiązane z nastawieniem eksperymentalnym.

Był taki filozof, który nazywał się Johann Fridrich Herbart, on żył w XVffl i XIX wieku i Herbart zwykle pojawia się w podręcznikach do historii pedagogiki, jeżeli nie koniecznie w podręcznikach do psychologii. Jako filozof ząjmował się życiem psychicznym i usiłował zrealizować program tzw. psychologii matematycznej. Usiłował to co wiedział, czy wydawała mu się, że wie o psychologii tłumaczyć matematycznym językiem, przy czym właśnie ta matematyka herbartowska była oparta raczej na pewnych domysłach, spekulacjach, a nie na badaniach eksperymentalnych Niemniej jednak, to co Herbart, przynajmniej niektóre elementy pomysłów herbartowskich, ale raczej w tej warstwie bardziej werbalnej niż zmatematyzowanej, przetrwał bardzo długo iw psychologii i w pedagogice. Zarówno jakieś konkretne twierdzenią jak i pewne np. intuicje związane z nowoczesnym uczeniem się, czy nauczaniem, Istniało jeszcze jak ja chodziłem da szkoły takie przekonanie, że praca urny słowa wymaga pewnego spokoju, że jakieś bodźce np. dźwiękowe mogą rozpraszać. W ogóle, żeby pomyśleć, to trzeba się skupić, a żeby się skupić to trzeba być w takim bez podniet umysłowych otoczeniu No w bibliotekach jest, czy była wszędzie napisane, że się prosi o zachowanie ciszy, bo tam ludzie czytają pracują umysłowo, a także jak się odrabiała lekcje to też ... Ta taka psychologiczno-pedagogiczna zasada wynikała z pewnej teorii herbartowskiej. Mianowicie Herbart przedstawił pewien model zjawisk psychologicznych. To był taki model, jaki zresztą w tym czasie obowiązywał, taki empiryczno-asocjacjanistyczny.

Tam się uważało, że podstawą wszelkiego życia duchowego, czyli psychicznego są doznania zmysłowe, które docierają do człowieka One pozostawiają po sobie jakieś ślady, owe percepcje, ślady tych percepcji w postaci wyobrażeń, czy potem jakieś bardziej złożone ślady w postaci pojęć, można przedstawić w postaci atomów, elementów, czegoś w rodzaju kuleczek, które gdzieś są w duszy, które mają właściwości przyciągania i odpychania się. Tak jak się przyciągają pewne skojarzenia, że gdzieś istnieje próg, czy poziom świadomości Niektóre z tych dawnych śladów mogą się przedostawać przez ten próg, a inne się nie mogąprzedastawać z jakiś powodów. Jeśli np. jest tak, że nasza praca umysłowa ma polegać na wydobywaniu z pamięci tych dawnych śladów, tego, co kiedyś słyszeliśmy, tego, czego się nauczyliśmy, a te ślady są słabe, czyli sąnp. poniżej progu świadomości, to różne silne bodźce, które do nas docierają mogą uniemożliwiać wręcz wyciągnięcie tych śladów, czy tych kuleczek ponad próg świadomości Na bo tu są te siły przyciąganią odpychanią zatem żeby względnie wzmocnić siłę tego, co jest w naszej pamięci trzeba osłabić siłę tego, co do nas percepcyjnie dociera Żeby tu nie było konkurencji W ten sposób dochodzi do zasady, że iak mamy sobie coś złożonego a jednocześnie niespecjalnie silnie utrwalonego w pamięci przypomnieć, tn trzeba maksymalnie zmniejszyć doznania oercepcyine. Żeby tej konkurencji od tych percepcyjnych kuleczek pamięciowych nie było. Tak mniej więcej sobie Herbart wyobrażał życie psychiczne, wszystkie te zasady, siły przyciągania się owych atomów psychicznych usiłował jakoś tam matematycznie opisać, wyrazić językiem formalnym i na tych sformalizowanych różnych prawach i teoriach opierać swoje zasady pedagogiczne i swojąpsychologię.