4742460207

263

Zasady rachunku kosztów działań na przykładzie symulacyjnego modelu obsługi

wpływu poszczególnych rodzajów kosztów na uzyskiwane przychody) dotyczących kosztów pośrednich tzn. przyjmuje się, że koszty pośrednie związane są z działaniami powodującymi te koszty a następnie identyfikuje się obiekty kosztowe.

Wśród czynników, których występowanie skłania do zastosowania rachunku kosztów działań można wymienić [Multisoft 2003]: (1) Dużą ilość i zróżnicowanie produktów, usług i ich kanałów dystrybucji oraz zróżnicowanie klientów . (2) Znaczną złożoność relacji między kosztami stałymi i niebezpośrednimi i trudności w przyporządkowaniu ich poszczególnym produktom i usługom¹. (3) Obserwowanie niedostatecznej efektywności i dokładności wynikającej z zastosowanego sposobu alokacji kosztów. (4) Wysoką dynamikę udziału kosztów stałych i niebezpośrednich w kosztach ogółem. (5) Znaczny margines manewrowania cenami i potrzeba modyfikacji ofert cenowych. (6) Potrzebę zwiększenia wpływu na koszty⁷ produktów i procesów. (7) Potrzebę przewartościowania relacji z klientami (np. zmiana segmentu klienta którego dotyczyć ma dany produkt).

1.2.2. ZASADY ACTIVITY-BASED COSTING

Naliczanie kosztów w rachunku kosztów działań odbywa się dwuetapowo [Garri-son, Noreen 1994J. Pierwszy etap obejmuje przyporządkowanie kosztów do ośrodków' działań (ang. activity centers), w których są akumulowane do chwili ich przeniesienia na produkty⁷. Ośrodki działań tworzone są wokół działów przedsiębiorstwa lub grup działań; może to być np. dział marketingu i sprzedaży ale także działania marketingowe (zgrupowane razem działania promocyjne, badanie rynku, opracowanie materiałów reklamowych). Kosztami identyfikowanymi bezpośrednio w ośrodku działań są np. wynagrodzenia, natomiast przestrzeń zajmowana przez maszy ny i urządzenia może być wykorzystywana przez kilka ośrodków' działań. Koszty można przyporządkować bezpośrednio lub za pomocą czynników kosztotwórczych (ang. cost drivers, używany jest także termin nośnik kosztów). W skrócie można powiedzieć, że czynnik kosztotwórczy jest jednostką pomiaru wolumenu działań [Leszczyński 2000], Czynnikiem kosztotwórczym jest np. liczba przebiegów produkcyjnych, liczba braków', liczba wysyłek. Drugi etap naliczania obejmuje przy porządkowanie kosztów dotyczących ośrodków działań do produktów. Decyzję o przyporządkowaniu podejmuje się na podstawie dwu czynników: (1) łatwości uzyskania danych dotyczących czynnika kosztotwórczego oraz (2) stopnia przydatności czynnika kosztotwórczego jako miary zaangażowania i wykorzystania działań przez wytwarzany produkt (lub usługę).

Kapłan i Cooper wyodrębnili trzy grupy kosztów pośrednich: zmienne w krótkim okresie (można wyznaczyć relację między nimi a jednostką produktu), zmienne w długim okresie (można jedynie wyznaczyć ich zależność np. od długości serii, liczby zleceń) oraz stale.