614372724

powstanie, nie tylko w sensie bariery przyrodniczej/geograficznej, która oddzieliła Borowiaków od innych grup. Stał się on wyznacznikiem regionu, gdyż wpływa na szereg aspektów życia mieszkańców - zarówno w przeszłości, jak i współcześnie. Natomiast sposoby jego redefinicji wiążą się z szerszymi zmianami w charakterystyce miejscowej kultury (co widać wyraźnie w sposobie, w jaki stał się jedną z głównych osi napędowych turystyki). Wiedza o nim, jest więc prezentowana i przekazywana inaczej niż w regionach, gdzie nie odgrywa on tak kluczowej roli, lub gdzie jego charakterystyka opiera się na innych wyznacznikach.

Najniższy poziom, na którym zachodzi proces transmisji wiedzy o przestrzeni, to poziom dwójkowych, diadycznych relacji. Zazwyczaj jest on w największym stopniu związany z bezpośrednim, fizycznym doświadczeniem przestrzeni oraz warstwą emocjonalną. Istotne jest tutaj także bezpośredni kontakt interpersonalny podczas procesu przekazywania informacji. Wiedza dotyczy bardzo konkretnej przestrzeni, ściśle określonej, z wyraźnymi cechami, jednak jej wielkość nie ma znaczenia. Tutaj, korzystając z rozróżnienia wprowadzonego przez geografa humanistycznego Yi-Fu Tuana (Tuan 1987), można powiedzieć, że przestrzeń staje się miejscem. Przestrzeń jest, w tym sensie kategorią pojemniejszą, zawierającą w sobie szereg miejsc, mniej określoną, mniej oswojoną. Miejsce jest wydzielone z przestrzeni, jest „własną/prywatną” przestrzenią, związaną z silnym ładunkiem emocji. Tak, więc transmisja wiedzy o takim obszarze (miejscu) przebiega inaczej niż ta dotycząca przestrzeni.

Moje doświadczenia nad badaniem przestrzeni leśnej, pozwoliły mi stwierdzić, że taki sposób transmisji wiedzy, jest istotny zarówno dla leśników jak i mieszkańców Borów Tucholskich. O tym, że leśnicy tworzą szeregi własnych miejsc w lesie, oraz o figurach lasu, które konstruują, mowa będzie w kolejnej części opracowania, tutaj chciałabym zwrócić uwagę na miejsca, które są im przekazywane, o których wiedza jest im transmitowana. Proces ten można opisać za pomocą symbolicznej czy metaforycznej relacji ojciec-syn. Informacje o konkretnych miejscach w lesie, drzewach, polanach, skrzyżowaniach, będące miejscami, dla ważnej w życiu jednostki osoby, są przekazywane w formie opowieści, narracji często połączonej z bezpośrednią obecnością w danym punkcie. Tym samym jednostka otrzymuje komunikat, że obszar postrzegany i nazywany „lasem” nie jest jednorodny, ma miejsca, które oddziaływają silniej, mają większe znaczenie. Bardzo obrazowym przykładem takiej sytuacji jest opowieść jednego z moich interlokutorów, który zrelacjonował historię właśnie takiej internalizacji miejsca jego ojca (oboje leśnicy). Ten drugi, pokazał synowi konkretne miejsce

i drzewo na nim rosnące, tłumacząc, że nie jest to drzewo takie jak każde inne, tylko

11