614373221

Maciej Szmit

zostanie właściwie zrozumiany. Pisemna forma opinii umożliwia sądowi i uczestnikom postępowania spokojne zapoznanie się z jej treścią, a jeśli to konieczne, przeprowadzenie odpowiednich studiów literaturowych, mających na celu czy to uzupełnienie własnej wiedzy, czy to merytoryczną kontrolę poprawności opinii w zestawieniu z poglądami obecnymi w literaturze przedmiotu, czy wreszcie przygotowanie pytań do biegłego dla przyszłej opinii uzupełniającej, co nie jest możliwe w trakcie przesłuchania biegłego. Ponadto, język mówiony jest często, z natury rzeczy, mniej precyzyjny niż język pisany (sam biegły również ma co najmniej mocno ograniczone możliwości posługiwania się w trakcie wygłaszania opinii ustnej literaturą przedmiotu²²⁷, ponadto, sama forma przesłuchania, a więc bardzo ograniczony czas wypowiedzi oraz ewentualne emocje panujące na sali sądowej mogą mieć wpływ na sposób formułowania przez biegłego wypowiedzi).

Z przesłuchaniem biegłego związany jest problem protokołowania, bądź nagrywania przebiegu postępowania, która to kwestia jest obecnie przedmiotem dyskusji w środowiskach prawniczych, w związku z trwającą tzw. „informatyzacją sądownictwa". Z punktu widzenia biegłego nagrywanie postępowania nie skraca go (a w razie konieczności analizy akt wręcz je wydłuża: znacznie dłużej trwa - przynajmniej dla osoby wprawnie czytającej - ciche odczytanie tekstu niż jego odsłuchanie; ponadto, na tekście pisanym można w trakcie lektury nanieść notatki, czy zaznaczyć jego odpowiednie fragmenty do późniejszego wykorzystania²²⁸), natomiast sprzyja zachowaniu płynności wypowiedzi. W szczególności, jeżeli biegły ma coś wytłumaczyć sądowi i stronom, to bardzo zaburza tok wywodu konieczność mówienia powoli, aby protokolant nadążył zapisywać²²⁹ i dodatkowej kontroli poprawności merytorycznej treści dyktowanych protokolantowi przez sędziego. Biegły koncentruje się nie na rzeczowości i klarowności przekazu, ale na użyciu prostych i krótkich zdań, łatwych do zapamiętania w pamięci ultra-krótkotrwałej (echoicznej) i powtórzenia ich na żądanie.

²²⁷    Jakkolwiek art. 174 KPK zawierający zakaz, substytuowania zeznań treścią pism, zapisków lub notatek urzędowych dotyczy zeznań świadka, a nie biegłego (inaczej: G. Kopczyński: Konfrontacja..., op. cit., s. 122).

²²⁸    Oczywiście nie należy umieszczać żadnych zapisków czy podkreśleń na oryginale akt sprawy.

²²⁹    Por. uwagi o protokołowaniu zeznań świadka (rozdział 2.4.2).

100