Tadeusz W.Bołt. Wykłady z ekonometrii
Jeśli zadanie badawcze, które stawia sobie badacz polega na testowaniu hipotezy Keynesa dla konkretnego szeregu czasowego, to w tym momencie proces konstrukcji modelu jest zakończony. Jednakże prosty jednoczynnikowy model konsumpcji, oparty na teorii Keynesa, może okazać się niewystarczający do opisu jej zmian w rozpatrywanym przedziale czasu. Zatem badacz szukać będzie innych czynników mierzalnych, które jego zdaniem mogą przyczynić się do wyjaśnienia natury zmian konsumpcji. Taką zmienną może być np. stopa procentowa (rt). Badacz rozpatrywać zatem może statyczny dwuczynnikowy model konsumpcji o postaci:
C,=fi0 + fJxX, + 02r, + £; (/ = 1,...,T).
Składnik zakłócający tego modelu, mimo że nie wprowadzamy tutaj rozróżnienia notacyjnego, nie jest taki sam jak w modelu jednoczynnikowym. W modelu jednoczynnikowym wpływ stopy procentowej zwierał się w składniku zakłócającym (£, (/•,)). Badacz może także rozpatrywać różne hipotezy, biorące pod uwagę możliwość opóźnionych reakcji pomiędzy zmiennymi. Przechodzimy zatem do modeli dynamicznych.
Rozważmy najpierw model rozłożonego w czasie oddziaływania czynników egzogenicznych. Składnik systematyczny w takim modelu jest przedstawiony jako kombinacja liniowa bieżących i opóźnionych wartości zmiennych egzogenicznych, co zapiszemy w następujący sposób:
Model zmiennej cndogenicznej y, przedstawia się następująco:
Widzimy zatem, że w zbiorze zmiennych objaśniających znajdujemy nieopóźnione i opóźnione zmienne egzogeniczne.
Przykład 1.2
Rozważmy hipotezę, w której bieżąca konsumpcja jest funkcją nie tylko bieżących, ale również opóźnionych dochodów. Możemy zapisać, zakładając liniową postać zależności, że:
C, = /?„ + a0X, + axX,_x + a2X,_2 + a2X,_2 +.....+ £
gdzie fj0,a0,cex,Q!2,a3.... są parametrami strukturalnymi. O parametrach a0,ax,a2,a2.... nazywanych mnożnikami indywidualnymi zakłada się często, że maleją w miarę wzrostu opóźnienia. Niekiedy jednak rozpatrujemy bardziej skomplikowane rozkłady mnożników. Będziemy o tym mówić szczegółowo w trakcie wykładów poświęconych modelom dynamicznym.
Rozważmy obecnie model dynamiczny, w którym składnik systematyczny jest przedstawiony jako kombinacja liniowa opóźnionych wartości zmiennej endogenicznej:
s, = n+ro’,-i + -+r,y,-P. U-6)
gdzie: y0,yx,■■■,Yp są parametrami strukturalnymi. W takim przypadku modelem dla zmiennej endogenicznej jest:
9